Các sự kiện thời tiết cực đoan sẽ ngày càng trở nên phổ biến hơn
Radley Horton, giáo sư nghiên cứu tại Đài quan sát Trái đất Lamont-Doherty của Đại học Columbia cho biết, so với những gì mà chúng ta đang nghiên cứu về các biến đổi cực đoan của khí hậu, những hiện tượng tưởng như không tưởng lại đang diễn ra ngày càng nhiều hơn. Với biến đổi khí hậu, chúng (các hiện tượng thời tiết cực đoan) có thể trở nên phổ biến hơn với những hậu quả nặng nề hơn.
Hàng loạt những thảm họa thiên nhiên diễn ra liên tiếp trong một thời gian ngắn đang thử thách giới hạn của nhân loại. Biến đổi khí hậu làm gia tăng các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt trên toàn cầu. Cơ sở hạ tầng hiện tại không được xây dựng cho những biến đổi này, và ngay cả những người có kinh nghiệm nhất cũng phải lúng túng vì phải đối mặt với những tình huống mà chưa ai phải trải qua. Thậm chí, khi những hậu quả của các thảm họa này chưa được giải quyết triệt để, những thảm họa phía sau có thể đã đang chờ đón họ.
Các nhà khoa học dẫn chứng, đầu tiên phải nói đến bão Ida, siêu bão tồi tệ bậc nhất trong lịch sử nước Mỹ. Nước lũ của cơn bão đã nhấn chìm các khu dân cư dọc theo Bờ Vịnh hồi đầu tuần. Tốc độ 241km/giờ của Ida đã quật đổ các đường dây điện và tàn phá lưới điện. Nhiều cư dân ở Louisiana và Mississippi nước này đã phải chịu cảnh mất điện kéo dài.
Jakob Zscheischler, một nhà khoa học hệ thống Trái đất tại Trung tâm Nghiên cứu Môi trường Helmholtz ở Leipzig, Đức cho biết: “Đây là một dạng sự kiện, dù không mong đợi nhưng chúng có thể sẽ diễn ra thường xuyên hơn. Ngay cả khi số lượng các cơn bão không thay đổi trong tương lai, nhưng khả năng tàn phá của chúng sẽ lớn hơn vì biến đổi khí hậu toàn cầu đang tăng lên."
Bão Ida tiến thẳng lên phía Bắc sau khi tấn công miền Nam nước Mỹ, tấn công vào những bang vừa hứng chịu lượng mưa kỷ lục vào tuần trước, hàng loạt các sự kiện cộng đồng tại đây đã bị hủy bỏ. Người dân vẫn còn phải tá túc trong những túp lều –hậu quả của cơn bão trước đó, đã phải hứng thêm dòng nước kỷ lục của bão Ida. Các đường phố ở New York trở thành sông…
Trong khi đó, khu vực phía tây của nước Mỹ lại đang phải đối mặt với một trong hai đợt hạn hán và nắng nóng kỷ lục. Cư dân được yêu cầu phải tiết kiệm nước triệt để. Các đám cháy rừng bùng nổ khiến không khí ngập tràn trong khói và bụi, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng.
Không có sự kiện thiên tai nào là rủi ro ngẫu nhiên
Từ những cơn bão ở phía Đông đến những trận hỏa hoạn ở phía Tây nước Mỹ, không có sự kiện nào trong số này là những sự kiện ngẫu nhiên. Chúng có mỗi quan hệ với nhau bởi khủng hoảng biến đổi khí hậu ngày càng trầm trọng trên toàn cầu.
Một báo cáo về biến đổi khí hậu của Liên hợp quốc tháng trước cũng nhấn mạnh, hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch là nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng thời tiết khắc nghiệt. Phát thải khí nhà kính từ nhiên liệu hóa thạch khiến cho nhiệt độ trái đất dần nóng lên, nhiệt độ mùa hè tăng lên và là nguồn cung cấp năng lượng cho các cơn bão nhiều hơn, khiến chúng mạnh hơn. Biến đổi khí hậu cũng đã làm thay đổi chu trình nước, dẫn đến hạn hán nhiều hơn và khi có mưa cũng nhiều hơn.
Michael Oppenheimer, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách về Năng lượng và Môi trường tại Đại học Princeton, cho biết: “Chúng được gọi là các sự kiện thời tiết cực đoan vì lớn hơn so với chuẩn mực thông thường, nhưng tai hại hơn, chúng lại đang trở nên bình thường, trở thành chuẩn mực mới. Chúng ta phải đối phó với các sự kiện thời tiết cực đoan mới khi hậu quả của những sự kiện trước còn chưa được giải quyết hoàn toàn”.
Các cộng đồng sẽ phải thích nghi với thực tế mới đó bằng cách nhìn vào bức tranh toàn cảnh hơn là tập trung vào từng sự kiện khắc nghiệt riêng lẻ - hạn hán và hỏa hoạn, mưa bão và nắng nóng, lũ lụt và khô hạn. Các cộng đồng nhỏ và riêng lẻ sẽ là những nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của thời tiết khắc nghiệt. Ở nước Mỹ, các thị trấn nhỏ như Paradise và Greenville ở California, đã gần như bị cháy xém hoàn toàn trên bản đồ.
Nhưng làm thế nào xã hội có thể chuẩn bị ứng phó được với những sự kiện phức hợp này - những tình huống xấu nhất có thể nằm ngoài phạm vi kinh nghiệm hiện tại của chúng ta? Theo Horton, không còn sớm để chần chừ cho việc chuẩn bị các kịch bản ứng phó thời tiết cực đoan. Không chỉ chuẩn bị về mặt tài chính, đầu tư cơ sở hạ tầng cũng phải linh hoạt hơn, công tác cứu nạn cứu hộ và các dịch vụ khẩn cấp cũng phải được chu đáo hơn.
Điều đó có nghĩa là cách ứng phó với thảm họa thiên nhiên trước đây cần phải có sự thay đổi. Trước đây, cơ quan chức năng nước Mỹ chỉ tập trung vào ứng phó với một cơn bão- mà họ cho là lớn nhất trong năm. Khi biến đổi khí hậu làm cho các cơn bão mạnh hơn, buộc họ phải thay đổi. Năm 2017 khi bão Maria đổ bộ vào Puerto Rico vài tuần sau khi bão Harvey và Irma tàn phá đất liền, Cơ quan ứng phó các sự kiện khẩn cấp liên bang Mỹ là FEMA đã phải vội vàng cử thêm nhân lực – những người hãy còn rất mệt mỏi khi vừa giải quyết xong hậu quả các thảm họa trước đến để tiếp cứu cho địa phương này.
Oppenheimer nói, chúng ta không bao giờ nên xây dựng hoặc mở rộng thành phố mà không có hệ thống được xây dựng theo cách nhận biết và có thể đối phó với những tác động dự kiến của biến đổi khí hậu. Theo chuyên gia này, việc quy hoạch đô thị hiện nay cũng phải dựa trên các đánh giá rủi ro về biến đổi khí hậu.
“Các tác động của biến đổi khí hậu mà chúng ta đang thấy ngày nay, từ nắng nóng khắc nghiệt đến bão lũ, dự kiến sẽ trở nên tồi tệ hơn. Những người ít có khả năng chuẩn bị và đối phó nhất sẽ phải chịu hậu quả nặng nề”, quản trị viên Cục Bảo vệ Môi sinh Mỹ (EPA), Michael Regan cho biết trong một thông cáo báo chí.
Các chuyên gia cho rằng, chúng ta cần phải có những giải pháp đồng bộ cho tất cả những rủi ro phức hợp có thể dẫn đến trong tương lai. Quan trọng nhất, vẫn là phải giảm phát thải khí nhà kính đang tàn phá môi trường bấy lâu.
