Kiến nghị Thủ tướng thành lập Tiểu ban bảo vệ môi trường hệ thống sông Bắc Hưng Hải

Theo đó, với tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng tại sông Bắc Hưng Hải, các Bộ, địa phương đã họp bàn và thống nhất kiến nghị Thủ tướng Chính phủ thành lập một Tiểu ban bảo vệ môi trường và quản lý hệ thống sông Bắc Hưng Hải.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà và Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân chủ trì cuộc họp - Nguồn: Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Sông Bắc Hưng Hải đang ô nhiễm trầm trọng

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải rất quan trọng với nhiệm vụ chính là để trữ nước, tưới tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp của các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh, Hải Dương và thành phố Hà Nội; hiện đang chịu thêm chức năng thoát nước thải, chất thải nông nghiệp, kể cả tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Cùng với thời gian và các tác động của biến đổi khí hậu, hệ thống này đã xuống cấp và ô nhiễm nguồn nước sông đang ở mức báo động cần sớm giải quyết để đảm bảo an ninh nguồn nước.

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hệ thống công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải được bao bọc bởi 4 sông lớn là sông Hồng, Thái Bình, Đuống và Luộc. Do tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, hình thành nhiều khu công nghiệp, làng nghề nên tình hình vi phạm pháp luật trong quản lý, khai thác và bảo vệ công tình thủy lợi ngày càng gia tăng và nghiêm trọng. Các tổ chức, cá nhân xả nước thải chưa qua xử lý hoặc xử lý chưa đạt quy chuẩn kỹ thuật vào hệ thống công trình thủy lợi diễn ra phổ biến, dẫn đến tình trạng ô nhiễm nước trong hệ thống ngày càng trầm trọng, đặc biệt là vào mùa kiệt từ tháng 12 đến tháng 4 năm sau.

Theo báo cáo của Viện Nước tưới tiêu và Môi trường (Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam), tổng lượng nước thải các loại xả vào hệ thống Bắc Hưng Hải khoảng 453.195 m³/ngày đêm (tăng 162.550 m³/ngày đêm so với năm 2007), trong đó: Nước thải sinh hoạt chiếm 58,47%; Nước thải công nghiệp và các cơ sở sản xuất, kinh doanh chiếm 25,72%; Nước thải làng nghề chiếm 2,65%; Nước thải chăn nuôi chiếm 12,02 %; Nước thải y tế chiếm 1,14%. Hầu hết nước thải sinh hoạt của khu đô thị, khu dân cư nông thôn tập trung làng nghề, cơ sở chăn nuôi chưa được thu gom, xử lý trước khi xả vào công trình thủy lợi.

Tình trạng ô nhiễm nguồn nước sông Bắc Hưng Hải đang ngày càng gia tăng - Ảnh: Thành An.

Về vấn đề ô nhiễm, đại diện UBND tỉnh Hưng Yên cũng cho biết, ngoài thực hiện phối hợp với các Bộ, ngành về bảo vệ môi trường cũng đã nâng quy chuẩn, tiêu chuẩn về môi trường của riêng tỉnh Hưng Yên để đảm bảo công tác bảo vệ môi trường được thực hiện tốt nhất.

Kiên quyết đóng cửa những đơn vị xả thải không tuân thủ pháp luật

Bộ trưởng Trần Hồng Hà ghi nhận những nỗ lực của các cơ quan chức năng cũng như các địa phương về những hành động, đề xuất nhằm “cứu sống” sông Bắc Hưng Hải khỏi nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng như hiện nay. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà “việc quản lý, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ môi trường đối với hệ thống sông Bắc Hưng Hải hiện nay còn chồng chéo, chưa xác định rõ phạm vi, chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm giữa ngành tài nguyên môi trường, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn và giữa các địa phương”.

Bộ Tài nguyên và Môi trường đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu, rà soát, điều chỉnh, bổ sung Quy trình vận hành hệ thống công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải theo hướng cập nhật năng lực vận hành các công trình thủy lợi đảm bảo duy trì dòng chảy tối thiểu, đặc biệt là vận hành cống Xuân Quan, tạo điều kiện thuận lợi cho việc lấy nước từ các sông khác để bổ cập cho sông Bắc Hưng Hải; kiểm soát nước thải, chất thải trong nông nghiệp để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước trong các kênh, kênh mương tưới tiêu.

Thành lập Tiểu ban bảo vệ môi trường hệ thống sông Bắc Hưng Hải

Tại cuộc họp, các Bộ, địa phương đều nhấn mạnh rằng việc ngăn chặn, xử lý vi phạm xả nước thải, bảo vệ chất lượng nước của công trình thủy lợi là việc làm khó khăn, phức tạp, lâu dài; đòi hỏi có sự vào cuộc của hệ thống chính trị, chính quyền địa phương và nhân dân; cần phân rõ trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý các vi phạm làm ô nhiễm nước trong công trình thủy lợi.

Đại diện các Bộ và địa phương đều thống nhất cần thành lập một Tiểu ban bảo vệ môi trường và quản lý hệ thống sông Bắc Hưng Hải và Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ là cơ quan đầu mối báo cáo Thủ tướng Chính phủ để cho phép thành lập Tiểu ban này. Từ đó, sẽ phân công các đơn vị chức năng xây dựng, đề xuất quy chế về bảo vệ môi trường chung cho các địa phương; có quy hoạch tài nguyên nước hệ thống Bắc Hưng Hải; ban hành hệ thống quy chuẩn thủy lợi chung cho các địa phương, trong đó làm rõ việc cấp phép giữa các Bộ và địa phương liên quan.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép sử dụng ngân sách để đầu tư hệ thống quan trắc địa phương và liên tỉnh; ban hành danh mục tạm thời chưa đầu tư các dự án xả thải ra hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải; tuyệt đối không quy hoạch các bãi rác dọc hệ thống sông Bắc Hưng Hải; đầu tư ngay trạm bơm ở Xuân Quan để giải quyết nước cho vụ Đông Xuân và Hè Thu. Các cơ quan liên quan nghiên cứu để có cơ chế đặc thù huy động các dự án có năng lực tham gia xử lý nước thải, rác thải đối với làng nghề, khu, cụm công nghiệp, sẽ bổ sung vào trong Luật Bảo vệ môi trường đang sửa đổi.