Sáng 27/5, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo của đoàn giám sát Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến hết năm 2018.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh báo cáo tại Quốc hội |
Theo đó, giai đoạn 2006-2011, cả nước có 2.500 dự án nhà ở được cấp phép, trong đó có 635 khu đô thị mới có diện tích 20 ha trở lên. Tính đến năm 2017, cả nước đã có 4.038 dự án với vốn đầu tư 4,8 triệu tỉ đồng. Tổng diện tích đất các dự án theo quy hoạch là 110.000 ha. Trong đó có 284 dự án có quy mô 50 ha trở lên.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đánh giá việc thực hiện chính sách đất đai có những điểm tích cực, tuy nhiên vẫn tồn tại nhiều hạn chế.
Đặc biệt, tại các đô thị lớn xảy ra tình trạng thiếu kết nối bên trong và bên ngoài các dự án phát triển nhà ở, dịch vụ, thương mại, không đáp ứng được nhu cầu về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, gây quá tải, ách tắc giao thông, ảnh hưởng tới hoạt động của đô thị và chất lượng cuộc sống của người dân.
Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng, việc lập thẩm định, phê duyệt, thực hiện, điều chỉnh quy hoạch đô thị còn nhiều tồn tại, hạn chế. Theo đánh giá, số lượng đô thị tăng nhanh nhưng phân bổ chưa đều, còn chênh lệch giữa vùng đồng bằng và vùng miền núi, ven biển.
Điển hình, vùng có tỷ lệ đô thị hóa cao nhất là Đông Nam Bộ với 72%, trong khi vùng thấp nhất là miền núi phía Bắc với 22%.
Đoàn giám sát cũng nêu việc sử dụng các dự án đầu tư theo hình thức Xây dựng - Chuyển giao (BT) ở nhiều địa phương còn bất cập trong việc xác định giá đất, quỹ đất, chênh lệch giá trị quỹ đất dùng để thanh toán. Hiện nay có 22/53 địa phương thực hiện dự án BT, hầu hết sử dụng hình thức chỉ định thầu, không thông qua đấu giá, có khả năng gây thất thoát ngân sách.
Ngoài ra, việc di dời các bộ ngành, các cơ sở công nghiệp, giáo dục ra khỏi nội đô nhìn chung còn chậm. Một số cơ quan sử dụng trụ sở cũ làm cơ sở 2 hoặc kinh doanh thương mại, không ưu tiên bổ sung hạ tầng xã hội.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh tình trạng xây dựng chưa tuân thủ quy hoạch kiến trúc còn phổ biến, trong khi việc quản lý chưa đồng bộ.
"Việc điều chỉnh quy hoạch còn tùy tiện, điều chỉnh một số dự án chưa bám sát định hướng quy hoạch chung" - báo cáo nêu.
Theo số liệu trong báo cáo, hiện cả nước có 1.390 dự án có điều chỉnh quy hoạch từ 1 đến 6 lần. Các điều chỉnh chủ yếu là tăng số lượng tầng cao thêm, tăng diện tích sàn thương mại, bổ sung nhà ở. Trong khi đó, giảm diện tích đất dành cho công cộng, giảm đất cây xanh, hạ tầng kỹ thuật. Các điều chỉnh khác quy hoạch ban đầu này làm ảnh hưởng đến hạ tầng kỹ thuật, giao thông, lợi ích chung của người dân.
Tình trạng xây dựng sai quy hoạch, sai giấy phép chậm được xử lý. Điển hình như dự án 8B Lê Trực có phần công trình xây dựng sai phép, tự ý tăng chiều cao các tầng nhưng không được xử lý dứt điểm. Một số khu vực như Đầm Vông, Đầm Xoài (quận Hoàng Mai, Hà Nội) hiện tồn tại các khu dân cư trong khi quy hoạch là đất cây xanh.
Báo cáo cũng chỉ ra hạn chế của bộ máy chính quyền, năng lực cán bộ còn yếu. Thông tin dữ liệu chưa được hệ thống hóa, số hóa, dự báo phát triển chưa đáp ứng yêu cầu. Công cụ quy hoạch chưa tốt, quy chuẩn xây dựng chậm ban hành. Một số bộ phận lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý làm sai để trục lợi.
Quốc hội chỉ ra trách nhiệm của Chính phủ trong việc chậm đốc thúc việc ban hành quy hoạch một số địa phương; chậm ban hành các nghị định dưới Luật. Ngoài ra, Chính phủ còn chậm kiểm tra, đôn đốc một số bộ ngành, cơ sở công nghiệp, cơ sở đào tạo di dời.
Bộ Xây dựng chưa thường xuyên kiểm tra thực hiện pháp luật tại các đô thị, các địa phương. Bộ Tài nguyên và Môi trường chậm đôn đốc địa phương lập, trình, thẩm định, hoàn thiện bản đồ địa chính.
Báo cáo chỉ ra hạn chế của các UBND cấp tỉnh, các sở ngành trong lập, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, giao đất, cho thuế đất, thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất, phê duyệt điều chỉnh quy hoạch…
Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội ban hành nghị quyết yêu cầu Chính phủ chỉ đạo khắc phục, làm rõ trách nhiệm cá nhân… trong quản lý và sai phạm về đất đai. Chính phủ cần báo cáo Quốc hội vào kỳ họp thứ 10.
| Việc xây dựng các công trình cao tầng co cụm vào trung tâm. Theo tính toán 80% cao tầng nằm trong nội đô Hà Nội, trong đó chưa kết hợp hạ tầng kỹ thuật, xã hội. |
Bảo Khanh (T/h)
