Nhiều điểm vướng
Trên cơ sở Luật Bảo vệ môi trường (BVMT) năm 2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 114/2014/NĐ-CP nhằm quy định cụ thể đối tượng, điều kiện được phép nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ và quản lý hoạt động phá dỡ tàu biển tại Việt Nam.
Để thực hiện nhiệm vụ được giao, Bộ GTVT đã ban hành Thông tư số 37/2015/TT-BGTVT quy định về thủ tục cấp, cấp lại và thu hồi Giấy phép nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ tại Việt Nam; ban hành Quyết định số 4711/QĐ-BGTVT phê duyệt Quy hoạch chi tiết cơ sở phá dỡ tàu giai đoạn đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; xây dựng và tổ chức thực hiện Đề án phá dỡ tàu biển, qua đó chọn được 4 đơn vị (Công ty TNHH MTV đóng tàu Phà Rừng, Công ty TNHH MTV đóng tàu Bạch Đằng, Công ty TNHH MTV đóng tàu Nam Triệu, Công ty TNHH MTV đóng tàu Bến Thủy) có thể đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn về cơ sở hạ tầng, trang thiết bị và công nghệ, nguồn nhân lực theo quy định liên quan đến hoạt động phá dỡ tàu biển. Tuy vậy, quá trình triển khai có khó khăn, vướng mắc nên đến nay, chưa có doanh nghiệp, cơ sở phá dỡ tàu biển nào được công bố, cấp phép để thực hiện nhập khẩu, phá dỡ tàu biển theo quy định của Nghị định số 114/2014/NĐ-CP.
 |
Nguyên nhân chủ yếu do quá trình triển khai Nghị định 114 và các quy định pháp luật liên quan, một số văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau Nghị định 114 có điều khoản xung đột hoặc bãi bỏ một số quy định về đối tượng, điều kiện được phép nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng. Cụ thể, pháp luật môi trường hiện hành quy định, đơn vị phải thực hiện phá dỡ tàu cũ để vận hành thí điểm các công trình về bảo vệ môi trường liên quan, sau đó, trên cơ sở kết quả thực tế sản xuất thí điểm mới xem xét cấp phép. Trong khi đó, theo Nghị định 114, phải có giấy phép công nhận công trình bảo vệ môi trường, doanh nghiệp mới được công bố là cơ sở phá dỡ tàu cũ.
Bộ GTVT thừa nhận, việc quy định thủ tục cấp, cấp lại và thu hồi Giấy phép nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ hiện tại Thông tư số 37/2015/TT-BGTVT ngày 28/7/2015 là chưa phù hợp với Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015. Theo quy định của Nghị định số 114/2014/NĐ-CP để đưa vào hoạt động, cơ sở phá dỡ phải có Giấy xác nhận các công trình BVMT phục vụ giai đoạn vận hành; giấy đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại; giấy phép xả thải vào nguồn nước; giấy chứng nhận hệ thống quản lý môi trường. Nhưng theo quy định tại Nghị định số 18/2015/NĐ-CP và Nghị định số 19/2015/NĐ-CP thì cơ sở phá dỡ phải vận hành một khoảng thời gian nhất định (từ 6 đến 12 tháng) mới đáp ứng yêu cầu để hoàn thành các thủ tục về môi trường và được cấp các giấy tờ pháp lý nêu trên.
Sẽ sửa đổi 19/22 Điều của Nghị định số 114
Để tháo gỡ vướng mắc, Bộ GTVT đang dự thảo Nghị định quy định về nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng nhằm thay thế Nghị định số 114/2014/NĐ-CP và Điều 4 Nghị định số 147/2018/NĐ-CP, tạo cơ sở pháp lý thống nhất để Bộ GTVT thực hiện chức năng, nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao và hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng.
Dự thảo gồm 5 Chương, 23 Điều. Bên cạnh những quy định chung, dự thảo đề xuất quy định về điều kiện nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ; thủ tục nhập khẩu tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ; quản lý hoạt động của cơ sở phá dỡ tàu biển; phương án phá dỡ tàu biển…
Qua rà soát Bộ dự kiến cần sửa đổi, bổ sung 19/22 Điều của Nghị định số 114/2014/NĐ-CP (chiếm khoảng 86%) và bổ sung 1 Điều mới.
Dự thảo Nghị định được biên soạn trên cơ sở kế thừa quy định tại Nghị định số 114/2014/NĐ-CP; phù hợp với thực tiễn phá dỡ tàu biển theo Công ước quốc tế Hồng Kông về tái chế tàu biển năm 2009. Theo đó, việc nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng phải bảo đảm an toàn hàng hải, an ninh hàng hải, an toàn lao động, phòng cháy, chữa cháy, bảo vệ sức khỏe con người và môi trường. Việc phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng chỉ được thực hiện tại cơ sở phá dỡ tàu biển đã được phép hoạt động theo quy định. Tàu biển đã qua sử dụng được nhập khẩu để phá dỡ không được hoán cải, nâng cấp, chuyển đổi mục đích sử dụng và không được chuyển nhượng, mua, bán lại. Tàu biển đã qua sử dụng để phá dỡ không trong tình trạng thế chấp hoặc khiếu nại hàng hải. Doanh nghiệp nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng phải mua bảo hiểm và thực hiện các nghĩa vụ về bảo hiểm trách nhiệm bồi thường thiệt hại về môi trường liên quan đến hoạt động nhập khẩu, phá dỡ tàu biển đã qua sử dụng; Vận dụng quy định của các điều ước quốc tế liên quan phù hợp với nguyên tắc điều chỉnh của pháp luật Việt Nam.
Trong đó, đề nghị bãi bỏ Điều 18 của Nghị định số 114/2014/NĐ-CP quy định về thủ tục phê duyệt kế hoạch phá dỡ tàu biển để thực hiện được việc cắt giảm thủ tục hành chính và triển khai thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020, quy định để chuyển cho doanh nghiệp tự phê duyệt và báo cáo cơ quan quản lý Nhà nước chuyên ngành để kiểm tra, giám sát; sửa đổi, bổ sung, cắt giảm thủ tục hành chính cho phù hợp với pháp luật về bảo vệ môi trường và Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của 37 Luật có liên quan đến Quy hoạch (bãi bỏ Điều 44, Điều 46 và Khoản 1, Điều 48 của Bộ Luật Hàng hải Việt Nam).
