Mark Parrington, nhà khoa học và là chuyên gia về cháy rừng của Cơ quan Giám sát Khí quyển Copernicus thuộc Liên minh châu Âu (EU) cho biết, hình ảnh từ vệ tinh quan sát Bắc Cực cho thấy các đám cháy rừng đang hoạt động trở lại, còn nhiều đám cháy ngầm có thể bùng lên.
 |
| Theo Tổ chức giám sát khí quyển của Liên minh Châu Âu, các đám cháy tại Bắc Cực đang quay trở lại khi khí hậu trở nên khô và ấm bất thường. (Ảnh: Getty Images) |
Trong tháng 6/2019, hơn 100 vụ cháy dữ dội trên những cánh rừng Taiga bốc lên, các nhà khí hậu học và Tổ chức Khí tượng Thế giới xác nhận đây là vụ hỏa hoạn “chưa từng có” trong lịch sử.
Nhiệt độ vùng Siberia cao hơn đến 10 độ C so với mức trung bình trong gần 30 năm qua (từ 1981-2010).
Ở Alaska, 400 vụ cháy rừng đã bùng phát chỉ trong tháng 7/2019. Đặc biệt, ngày 6/7/2019, nhiệt độ ở vùng đất cận cực này lên đến 32,2 độ C - kỷ lục nóng nhất trong 150 năm tại đây.
Những vụ cháy được ước tính đã thải ra 50 triệu tấn CO2 vào khí quyển, tương đương với lượng khí thải hàng năm của Thụy Điển.
"Ảnh hưởng từ các trận cháy rừng năm ngoái sẽ tác động đến tình hình năm nay, dẫn đến các vụ cháy rừng trên diện rộng và kéo dài trên khắp khu vực một lần nữa", ông Parrington nói.
 |
| Đám cháy bao phủ trên những cánh rừng Taiga. |
Đặc biệt, nguy cơ cháy rừng sẽ gia tăng trong điều kiện thời tiết nóng, độ ẩm thấp, đặc biệt khi châu Âu vừa mới ghi nhận các mức nhiệt kỷ lục trong tháng 3 và tháng 4 vừa qua.
Mike Waddington, một chuyên gia về hệ sinh thái đầu nguồn tại Đại học McMaster ở Canada, nói: "Nhiệt độ cao ở Bắc Cực làm cho than bùn trong đất ở các khu vực đầm lầy lâu bị khô và dễ dàng bắt lửa. Các đám cháy sẽ bắt đầu từ trong lòng đất và sau đó sẽ lan lên bề mặt sau một thời gian", Waddington giải thích.
Hiệp hội Khoa học Hỏa hoạn Alaska, gồm 4 trường đại học và các viện nghiên cứu, cho hay ngày càng có nhiều đám cháy âm ỉ trong suốt mùa Đông lạnh giá và ẩm ướt của phương Bắc, trước khi bùng lên trở lại vào mùa Xuân.
Kể từ năm 2005, các nhà khoa học tại Alaska đã xác định được 39 đám cháy như vậy. Kết hợp với các dữ liệu từ vệ tinh, họ phát hiện ra rằng đa số các đám cháy đều rất nhỏ, chưa đầy 11 hecta.
 |
| Một vụ cháy rừng được quan sát ở Greenland năm 2017. (Ảnh: NASA) |
Hỏa hoạn ở Bắc Cực sẽ gây hậu quả rất lớn đối với khí hậu toàn cầu bởi rừng cực bắc và lãnh nguyên Bắc Cực bao phủ 33% diện tích đất bề mặt toàn cầu và lưu trữ khoảng 50% lượng carbon trong lòng đất trên thế giới. Lượng carbon này nhiều hơn lượng carbon nằm trong trong tất cả thực vật trên thế giới và tương đương với lượng carbon trong khí quyển.
Khí hậu lạnh tại Bắc Cực khiến cho sự phát triển và phân hủy của vi sinh vật chậm hơn nhiều so với ở vùng nhiệt đới, do đó carbon được lưu trữ trong các lớp băng vĩnh cửu thay vì tuần hoàn trở lại chu kỳ dinh dưỡng thông qua sự phát triển của thực vật. Tuy nhiên, nếu rừng bị cháy và lãnh nguyên tan chảy, lượng carbon trong khí quyển sẽ tăng đột biến. Điều này có thể khiến những nỗ lực toàn cầu để cắt giảm khí thải trở nên vô dụng.
Tại Greenland, nhiệt độ tăng cao đã đẩy nhanh sự tan chảy của dải băng dày hàng km của hòn đảo, dẫn đến thiệt hại ròng 600 tỉ tấn khối lượng băng trong năm - chiếm khoảng 40% tổng mực nước biển dâng trong năm 2019.
Trong tương lai, hiện tượng cháy rừng vào mùa hè ở vùng Bắc Cực dự kiến phức tạp hơn khi Trái đất vẫn đang ấm lên.
