Khối nợ xấu của BIDV, Vietinbank, Eximbank “khủng” cỡ nào?

Nghị quyết 42 giúp một số ngân hàng đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu

Theo kế hoạch, Kiểm toán nhà nước sẽ tập trung vào đánh giá việc phê duyệt phương án xử lý nợ xấu; thanh tra, giám sát việc thu hồi nợ xấu tại các ngân hàng sau hơn 1 năm rưỡi thí điểm Nghị quyết 42 của Quốc hội. Kiểm toán nhà nước sẽ tập trung kiểm toán các ngân hàng có nợ xấu lớn, tình hình xử lý nợ xấu gặp khó khăn, vướng mắc.

Đáng chú ý, BIDV và Vietinbank là hai ngân hàng quốc doanh có quy mô nợ xấu lớn và gia tăng rất nhanh trong nhiều năm qua.

Nợ xấu của BIDV và Vietinbank tăng vọt

Theo báo cáo tài chính năm 2018 đã kiểm toán, tổng nợ xấu của BIDV đã tăng lên mức 18.802 tỷ đồng (chiếm 1,9% dư nợ). Mức nợ xấu này còn tăng thêm hơn 2.100 tỷ đồng so với con số gần 16.700 tỷ đồng theo báo cáo tự lập của ngân hàng. Trong đó, nợ có nguy cơ mất vốn chiếm tới 7.170 tỷ đồng.

Ngoài ra, BIDV ghi nhận 676 tỷ đồng nợ có khả năng mất vốn ở mục Chứng khoán đầu tư, tăng gấp ba lần so với cùng kỳ 2017.

Do nợ xấu tăng nhanh nên năm 2018, BIDV đã phải tăng trích lập dự phòng rủi ro thêm 4.000 tỷ đồng, lên tới 18.900 tỷ đồng dự phòng. Chi phí dự phòng đã “ngốn” phần lớn lợi nhuận của BIDV dù lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh trong năm qua đạt 28.366 tỷ, nên lãi trước thuế chỉ còn 6.742 tỷ đồng, giảm 27,2% so với năm trước.

Không chỉ nợ xấu lớn mà BIDV còn đang nắm giữ hơn 14.137 tỷ đồng trái phiếu đặc biệt do Công ty Quản lý tài sản VAMC phát hành. Đây thực chất là khoản nợ xấu của BIDV đã được bán sang tay cho VAMC để “làm đẹp” sổ sách tài chính, song ngân hàng vẫn phải trích lập dự phòng được hơn 7.676 tỷ đồng cho số trái phiếu VAMC này.

Tính chung cả nợ xấu và trái phiếu VAMC thì BIDV đang “ôm” khoảng 32.939 tỷ đồng nợ xấu, khiến ngân hàng tốn hơn 26.576 tỷ đồng trích lập dự phòng rủi ro.

Khối nợ xấu của BIDV, Vietinbank và Eximbank lên tới 34.241 tỷ đồng mà hơn 50% là nợ mất vốn

Tương tự, Vietinbank cũng đang gặp vấn đề khó khăn trong xử lý khối nợ xấu ngày càng phình to hơn sau khi Nghị quyết 42 đi vào thực thi.

Báo cáo quý 4/2018 cho thấy, đến cuối năm 2018 khối nợ xấu của Vietinbank đã tăng vọt lên tới 13.518 tỷ đồng.

Đáng ngại nhất là nợ xấu nhóm 5- có nguy cơ mất vốn chiếm tới hơn 70%, tương đương gần 9.470 tỷ đồng và đã tăng thêm hơn 4.253 tỷ đồng nợ mất vốn trong năm vừa qua. Nợ xấu còn lớn hơn cả lợi nhuận làm ra trong năm của nhà băng này.

Do khối nợ xấu “phình” to quá nhanh đã khiến Vietinbank phải tăng trích lập dự phòng rủi ro đến cuối năm 2018 lên tới 7.747 tỷ đồng. Điều này khiến cho lợi nhuận kinh doanh vốn đã sụt giảm nhiều năm qua, lại càng teo tóp hơn. Luỹ kế lợi nhuận trước thuế cả năm 2018 chỉ đạt 6.742 tỷ đồng và lãi sau thuế 5.427 tỷ đồng, giảm 27,2% so với năm trước.

Ngoài nợ xấu, Vietinbank cũng có lượng nợ xấu rất lớn đã bán cho VAMC, nhận về trái phiếu đặc biệt và tiếp tục trích dự phòng rủi ro. Ngân hàng không bóc tách chi tiết số trái phiếu VAMC mà “ẩn nấp” trong khối Chứng khoán nợ đầu tư lên tới 13.933 tỷ đồng, tăng thêm hơn 11.055 tỷ đồng so với đầu năm. Dự phòng rủi ro cho khoản mục này đến cuối kỳ là hơn 2.233 tỷ đồng…

Theo phân tích của Công ty Chứng khoán HSC, nhiều khả năng lsố trái phiếu doanh nghiệp trong danh mục trái phiếu nắm giữ đến ngày đáo hạn tăng thêm của Vietinbank là trái phiếu VAMC mới. Điều này đồng nghĩa với việc hơn một nửa trong số dư nợ giảm ròng của VietinBank trong quý 4/2018 đã được bán sang cho VAMC.

Eximbank loay hoay thu nợ xấu 700 tỷ

Nằm trong diện kiểm toán tới đây, Eximbank có quy mô nợ xấu khiêm tốn hơn song việc xử lý thu nợ gặp nhiều khó khăn. Nhất là trong bối cảnh hoạt động kinh doanh sa sút, nội bộ cổ đông mâu thuẫn kiện cáo, chương trình tái cơ cấu “New Eximbank” chưa phát huy hiệu qủa… mà thực tế, công nợ từ các nhóm cổ đông rất khó thu hồi.

Theo báo cáo tài chính quý 4/2018, tổng nợ xấu của Eximbank đến cuối kỳ là hơn 1.921 tỷ đồng, giảm so với hồi đầu năm. Trong đó, nợ có nguy cơ mất vốn chiếm 954 tỷ đồng. Tổng số dư dự phòng rủi ro là hơn 1.071 tỷ đồng. Do đó, lợi nhuận trước thuế cả năm 2018 chỉ ở mức 827 tỷ đồng và lãi sau thuế 660 tỷ đồng, giảm gần 20% so với năm trước.

Đáng chú ý, khi kiểm toán báo cáo tài chính năm 2018 của Eximbank, Kiểm toán KPMG đã nhấn mạnh về khoản 746 tỷ đồng nợ xấu phát sinh đối với khoản cho vay 7 khách hàng được đảm bảo bằng gần 75 triệu cổ phiếu STB của Sacombank. Từ năm 2016, Eximbank đã khởi kiện nhóm 7 khác hàng để thu hồi nợ. Hiện mới chỉ có bản án sơ thẩm cho phần nợ của 3 khách hàng phải thanh toán cả lãi và gốc là 438 tỷ đồng. Số còn lại đang phải chờ quyết định của toà để xử lý tài sản.

Kiểm toán KPMG cũng cho rằng, nếu Eximbank thực hiện trích dự phòng rủi ro cho các khoản vay trên theo Thông tư 02 và 09 thì chi phí dự phòng sẽ tăng lên 97,6 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế sẽ bị giảm 78 tỷ đồng.

Hải Hà