Loay hoay xử lý tro xỉ tại nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1

Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1, đóng tại thị xã Kỳ Anh. Hà Tĩnh. (Ảnh: Quỳnh Nguyên)

Bãi tro xỉ quá tải, nguy cơ ô nhiễm môi trường

Tháng 10/2016, Bộ Công Thương đã công bố hàng loạt dự án hoặc có những tồn tại trong chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường thuộc 7 tập đoàn, tổng công ty, trong đó điểm mặt Nhà máy điện Vũng Áng 1 do Công ty Điện lực dầu khí Hà Tĩnh (thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam) đầu tư.

Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 có công suất 1.200 MW đã đưa vào vận hành thương mại tổ máy số 1 từ cuối năm 2014 và tổ máy số 2 từ tháng 5/2015, cung cấp cho hệ thống điện quốc gia hơn 3 tỉ kWh điện. Đây là một trong số những dự án nhiệt than có công suất tổ máy lớn, sử dụng công nghệ đốt than phun trực tiếp tiên tiến, đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường.

Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 mỗi ngày đốt khoảng 11.000 tấn than, cho ra gần 3.500 tấn tro xỉ. Sau 5 năm vận hành, bãi chứa tro xỉ rộng hơn 21 hecta của Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 đã đầy, tro xỉ thải chất cao như núi, gây ảnh hưởng tới việc vận hành sản xuất.Tuy nhiên, vấn đề xử lý tro xỉ thải của nhà máy trong nhiều năm qua đang rất khó khăn, bế tắc.

Đáng lo hơn, việc tích tụ tro xỉ với diện tích lớn có thể dẫn đến rò rỉ nước thải từ bãi xả thải ra ngoài môi trường đất và nước. Còn lượng bụi tro xỉ phát tán ngày càng nhiều trong không khí khi vận chuyển, xử lý, gây ảnh hưởng tới môi trường và sức khỏe con người.

Bãi chứa tro xỉ của nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng đã đầy. (Ảnh: Quỳnh Nguyên)

Theo phản ánh của người dân sống tại phường Kỳ Thịnh, thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh, mỗi ngày có hàng chục lượt xe tải chở đầy xỉ than từ hồ chứa của nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1, đi phục vụ đắp nền cho một số công trình trên địa bàn thị xã Kỳ Anh, gây phát tán lượng bụi lớn ra môi trường xung quanh.

Nguyên nhân xuất phát từ việc nhiều xe tải chở xỉ than cao hơn thành thùng, không che chắn cẩn thận khiến vật liệu rơi xuống đường. Bức xúc trước tình trạng rơi vãi tro xỉ, gây ô nhiễm không khí, một số hộ dân tự phát đã chặn không cho lưu thông qua khu dân cư.

“Về trách nhiệm nhà máy, chúng tôi sẽ kiểm tra lại và phối hợp với cơ quan chức năng để xử lý tình trạng làm rơi vãi tro xỉ trên đường, cấp hàng quá tải từ bãi chứa của nhà máy”, ông Tuấn nói.Trao đổi với Kinh tế Môi trường, ông Lê Anh Tuấn, Trưởng phòng An toàn sức khỏe và Môi trường (Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1) cho biết, nhà máy đã ký hợp đồng cấp tro xỉ cho Công ty TNHH tái chế và xử lý tro xỉ Viết Hải với khối lượng 270.000 m3 để tái sử dụng, đắp nền… và do công ty này tự vận chuyển tro xỉ từ bãi thải ra ngoài.

Công an thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh đã lập một chốt kiểm soát ngay tại đường dẫn từ nhà máy nhiệt điện ra Quốc lộ 12C để kiểm soát việc chấp hành an toàn giao thông đối với những xe tải chở tro xỉ.

Trước phản ánh của người dân về hoạt động của xe tải chở tro xỉ, gây rơi vãi vật liệu ra đường, Trung tá Tô Vĩnh Lâm, Phó trưởng Công an thị xã Kỳ Anh cho biết, công an đã yêu cầu các đơn vị vận tải ký cam kết chấp hành an toàn giao thông, đảm bảo kỹ thuật thành thùng không chở quá tải, che chắn cẩn thận. Ngoài ra, lực lượng đã lập một chốt kiểm soát ngay tại đường dẫn từ nhà máy nhiệt điện ra Quốc lộ 12C để kiểm soát việc chấp hành an toàn giao thông đối với những xe tải chở tro xỉ.

Vì sao tro xỉ bị… ế?

Theo hồ sơ ĐTM, tổng diện tích bãi chứa xỉ của nhà máy Nhiệt Điện Vũng Áng 1 được thiết kế rộng 21,265 hecta, diện tích trong lòng là 14,466 hecta, dung tích chứa khoảng 1,8 triệu m3 (tương đương khoảng 15,2 năm vận hành nhà máy). Tro xỉ chỉ đưa vào bãi thải xỉ 15% khối lượng tro xỉ phát sinh (khoảng 151.320 tấn/năm), 85% lượng tro xỉ còn lại nhà máy phải xử lý được bằng việc sử dụng làm nguyên liệu cho nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng đặt ngay cạnh nhà máy.

Toàn bộ tro xỉ của Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng I đã được công bố đủ điều kiện làm vật liệu xây dựng song việc tiêu thụ lại đang bị ế ẩm. (Ảnh: Quỳnh Nguyên)

Đồng thời, việc xử lý tro xỉ từ khâu tập kết vào bãi chứa, vận chuyển, đến khâu xử lý bên ngoài đều phải đảm bảo tuân thủ quy trình, không rò rỉ chất thải nguy hại và bụi khí gây ô nhiễm môi trường. Nhất là bụi tro xỉ được các chuyên gia môi trường cảnh báo có nhiều thành phần bụi với kích thước nhỏ, dễ phân tán như PM2.5 và PM5… gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người.

Theo thông tin từ ông Lê Anh Tuấn, lượng tro xỉ từ nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 1 mỗi năm là 1 triệu tấn, đã được đánh giá không phải chất thải nguy hại, có chứng nhận hợp quy, hợp chuẩn theo quy định của Bộ Xây dựng, đủ điều kiện làm vật liệu xây dựng. Hiện, nhà máy đang bán cho một số đơn vị sử dụng làm xi măng và san lấp mặt bằng.

Tuy nhiên, việc tái sử dụng nguồn tro xỉ lớn của Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng 1 đang gặp rất nhiều khó khăn, bế tắc khi nhu cầu sử dụng của các doanh nghiệp rất thấp, không tiêu thụ hết tro xỉ…

Cũng theo ông Tuấn, ban đầu bãi chứa tro xỉ được quy hoạch tại thôn Hòa Lộc, xã Kỳ Trinh, thị xã Kỳ Anh (Hà Tĩnh) với diện tích 131 hecta. Nhưng do khi triển khai dự án bị vướng giải phóng mặt bằng nên đến giờ vẫn chưa thực hiện được.

Như vậy, bãi chứa tro xỉ 21,265 hecta mới chỉ bằng 1/6 quy mô thiết kế dự kiến để đảm bảo cho hoạt động của nhà máy, đồng nghĩa nhà máy bị dồn ứ, rất khó tích trữ và bảo quản lượng tro xỉ ngày càng tăng lên.