Sóc Trăng là một trong mười tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tham gia vào Dự án Chống chịu khí hậu và Chuyển đổi tổng hợp vùng ĐBSCL (MERIT - WB11). Đây là một dự án quan trọng nhằm nâng cao khả năng ứng phó và thích ứng với biến đổi khí hậu của khu vực. Tính đến thời điểm hiện tại, tỉnh Sóc Trăng đã hoàn tất đề xuất dự án và sẽ trình lên Chính phủ để phê duyệt trước ngày 15/8.
Dự án dự kiến sẽ huy động tổng nguồn vốn khoảng 863 tỷ đồng để thực hiện các hoạt động liên quan. Trong đó, nguồn vốn vay ODA từ Ngân hàng Thế giới (WB) chiếm phần lớn với 594 tỷ đồng, trong khi 239,2 tỷ đồng còn lại sẽ được đối ứng từ nguồn vốn của địa phương. Các hoạt động này không chỉ giúp tăng cường khả năng chống chịu trước những thách thức của biến đổi khí hậu mà còn đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững của Sóc Trăng và khu vực ĐBSCL.
Theo UBND tỉnh Sóc Trăng, đề xuất Dự án Chống chịu khí hậu và Chuyển đổi tổng hợp vùng ĐBSCL (MERIT) đã được xây dựng phù hợp với tinh thần của Quyết định số 287/QĐ-TTg ngày 28/2/2022 của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Quy hoạch vùng ĐBSCL giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Trong khuôn khổ dự án này, tỉnh Sóc Trăng sẽ tập trung phát triển hệ thống thủy lợi cho các tiểu vùng nhằm đối phó với các tác động của biến đổi khí hậu. Cụ thể, việc xây dựng hệ thống đê bao và bờ bao sẽ bảo vệ các khu vực dân cư và sản xuất khỏi sự sụt lún đất, nước biển dâng và nguy cơ ngập lụt diện rộng. Dự án không chỉ đảm bảo an toàn cho người dân mà còn bảo vệ các hoạt động sản xuất nông nghiệp và kinh tế địa phương trước những biến động về khí hậu.
Từ nay đến năm 2030, tỉnh sẽ tập trung vào việc nâng cấp và hoàn thiện hệ thống đê cấp I bao gồm các đê biển và đê dọc theo các con sông chính để bảo vệ những khu vực quan trọng của vùng. Hệ thống đê cấp II sẽ đảm nhận vai trò bảo vệ các công trình thủy lợi, đê cấp III sẽ bảo vệ các ô bao nội đồng có quy mô nhỏ hơn đảm bảo sự ổn định và bền vững cho sản xuất nông nghiệp.
Ngoài ra, dự án cũng hướng đến việc tăng cường khả năng kiểm soát ngập úng tại các vùng trũng ở các huyện Châu Thành, Mỹ Tú và thị xã Ngã Năm. Các ô bao và trạm bơm sẽ được xây dựng để quản lý nước hiệu quả hơn, từ đó ổn định sản xuất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản trên diện tích tự nhiên gần 81.300ha. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng suất mà còn đảm bảo đời sống kinh tế cho người dân trong khu vực.
Huyện Cù Lao Dung sẽ được nâng cấp và củng cố 45km đê bao nhằm chống tràn, sạt lở và ngập úng. Điều này không chỉ ngăn chặn xâm nhập mặn và nước biển dâng mà còn đảm bảo an toàn cho tài sản và tính mạng của người dân với diện tích tự nhiên gần 10.000ha.
Âu thuyền Rạch Mọp được Bộ NN-PTNT đầu tư trên địa bàn Sóc Trăng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nguồn nước phía bờ nam Sông Hậu góp phần ổn định nguồn nước và hạn chế nguy cơ ngập úng.
Trong việc phát triển sinh kế bền vững cho người dân nông thôn, Sóc Trăng đã đưa ra lộ trình cụ thể. Tại tiểu vùng 1 bao gồm các huyện Châu Thành, Mỹ Tú và thị xã Ngã Năm, các mô hình canh tác lúa ứng dụng kỹ thuật “1 phải 5 giảm” và công nghệ sinh thái sẽ được triển khai. Địa phương này cũng đang chuyển đổi cơ cấu sản xuất từ 3 vụ lúa/năm sang 2 vụ lúa/năm, nhằm phù hợp với mùa vụ và nhu cầu thị trường. Đồng thời, mô hình “2 vụ lúa kết hợp nuôi thủy sản nước ngọt” như cá đồng hoặc tôm càng xanh toàn đực cũng sẽ được áp dụng.
Tiểu vùng 2, huyện Cù Lao Dung sẽ phát triển các mô hình sinh kế chính là nuôi thủy sản nước lợ ứng dụng công nghệ cao và công nghệ tuần hoàn cùng với mô hình nuôi gia súc dưới tán vườn kết hợp du lịch sinh thái tạo nên sự đa dạng và bền vững.
Khu vực bờ biển sẽ được ưu tiên củng cố và nâng cấp hệ thống đê biển, kết hợp với các công trình thủy lợi và kè chống xói lở. Những đoạn bờ sông và bờ biển bị sạt lở nghiêm trọng sẽ được xử lý khẩn cấp, đảm bảo an toàn cho cộng đồng.
Nếu dự án được đầu tư hoàn chỉnh, vùng Cù Lao Dung sẽ kết nối với hệ thống đê bao từ Dự án WB9 tạo nên một hành lang đê điều vững chắc giúp bảo vệ dân sinh trước những thách thức từ biến đổi khí hậu.
Như chia sẻ của GS.TS Hoàng Xuân Cơ - Trưởng ban khoa học (Hội Kinh tế môi trường Việt Nam) trong buổi trao đổi gần đây với phóng viên Tạp chí Kinh tế môi trường, ông cho biết: "Thích ứng với biến đổi khí hậu là phương pháp giúp giảm thiểu các tác động khi các sự cố do biến đổi khí hậu xảy ra, nhưng đây là cách tiếp cận có phần bị động. Ngược lại, khi chúng ta hiểu rõ nguyên nhân gây ra biến đổi khí hậu và chủ động tìm cách ngăn chặn, chúng ta có thể giảm thiểu khả năng xảy ra sự cố và giảm thiểu hoặc tránh được những hậu quả nghiêm trọng của biến đổi khí hậu. Ở quy mô quốc gia, việc dự báo các sự cố do biến đối khí hậu, chuẩn bị điều kiện và nguồn lực để ứng phó kịp thời và giảm thiểu tác hại khi sự cố xảy ra là vô cùng quan trọng".
Sóc Trăng đang đầu tư mạnh mẽ để thích ứng với biến đổi khí hậu, minh chứng cho cam kết của tỉnh trong việc bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống của cộng đồng. Những khoản đầu tư này không chỉ nhằm ứng phó với những thách thức hiện tại mà còn để xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững trong tương lai. Bằng cách tập trung vào các dự án cơ sở hạ tầng, bảo vệ môi trường và cải thiện khả năng chống chịu, Sóc Trăng đang mở ra cơ hội để giảm thiểu tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu và tạo ra một môi trường sống an toàn và ổn định hơn cho người dân. Những nỗ lực này không chỉ mang lại lợi ích lâu dài cho tỉnh mà còn góp phần vào mục tiêu chung của cả nước trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu và bảo vệ hành tinh.
