Thấy gì qua các đợt kiểm toán chuyên đề về dự án BT?
Theo báo cáo tổng hợp kết quả kiểm toán năm 2020 và năm 2019 do Kiểm toán Nhà nước (KTNN) báo cáo Quốc hội- là 2 năm liên tục KTNN thực hiện các chuyên đề kiểm toán về các dự án BOT và BT, có rất nhiều vấn đề bất cập trong việc thực hiện các dự án án BT ở địa phương trong đó Bắc Ninh là một trong những địa phương có nhiều sai phạm trong việc tổ chức triển khai các dự án theo mô hình này.
Theo KTNN, các dự án BT được thực hiện trong nhiều năm qua ở các địa phương thực chất là sử dụng nguồn lực NSNN thuộc nhiệm vụ chi ngân sách của các cấp chính quyền nhưng không quy định phải là dự án cần thiết, thực sự cấp bách là chưa phù hợp với các quy định hiện hành; hầu hết các dự án chỉ định thầu, làm giảm tính cạnh tranh.
Cũng theo KTNN, các dự án BT thường được đề xuất không thông qua Hội đồng nhân dân, lựa chọn nhà đầu tư thiếu năng lực tài chính, thiết kế dự toán không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt là nguyên nhân gây thất thoát ngân sách lớn...
Đáng chú ý, theo KTNN, nhiều địa phương giao đất chỉ định cho nhà đầu tư là trái với quy định của Luật đất đai; việc không quy định cụ thể thời điểm giao đất dẫn đến có dự án được giao đất trước khi thực hiện dự án BT..
Một số địa phương còn xác định giá đất theo phương pháp thặng dư tại Thông tư số 145/2007/TT-BTC ngày 06/12/2007 của Bộ Tài chính và số 36/2014/TT-BTNMT ngày 30/6/2014 của Bộ TN&MT cho phép tính chi phí dự phòng trong chi phí phát triển còn bất hợp lý, không sát hoặc phụ thuộc yếu tố chủ quan dẫn đến giá đất thấp, không sát giá thị trường làm thất thoát lớn tài sản, NSNN. Đây là lỗ hổng lớn nhất làm thất thoát tài sản, NSNN.
Bắc Ninh: Đa số dự án BT do… doanh nghiệp đề xuất
Cũng theo KTNN, vừa qua, kết quả kiểm toán 29 dự án BT ở các địa phương cho thấy, hầu hết các dự án đều chỉ định nhà đầu tư. "Có dự án chỉ định nhà đầu tư sau khi triển khai thi công dự án; các dự án chủ yếu do nhà đầu tư đề xuất và đưa vào danh mục đầu tư...Đáng chú ý như tỉnh Bắc Ninh,đã có tới 72/83 dự án do nhà đầu tư đề xuất", nguồn tin tử KTNN cho hay.
Đáng chú ý, KTNN cũng nhận định: Kết quả các cuộc kiểm toán các dự án BT cho thấy, vẫn còn tình trạng xác định tổng mức đầu tư chưa chính xác; phê duyệt diện tích và giá đất tạm tính vượt giá trị dự án BT, không đảm bảo nguyên tắc ngang giá; giao đất cho nhà đầu tư thực hiện dự án đối ứng không qua đấu giá theo quy định của Luật Đất đai 2013...
Trong chuyên đề kiểm toán các dự án BT tại tỉnh Bắc Ninh, báo cáo từ các đoàn kiểm toán cho thấy có những điểm làm chưa đúng như các vi phạm phố biển đã nêu như các dự án: Dự án Công viên hồ điều hòa Văn Miếu, Dự án cải tạo nâng cấp TL277 và dự án HTKT khu Đồng Bèo; Dự án Đầu tư xâu dựng Nhà máy nước mặt thành phố Bắc Ninh...
Dự án BT do Công ty Mạnh Đức- (TNHH) thực hiện: Điển hình cho những bất cập
Các báo cáo tổng hợp kiểm toán năm của KTNN tuy không nêu cụ thể tên các doanh nghiệp, chủ đầu tư thực hiện nhưng có thể thấy trên thực tế, có những chủ đầu tư, có những dự án BT thực hiện ở Bắc Ninh khá điển hình cho những bất cập trong việc triển khai các dự án BT vừa qua.
Như loạt dự án BT mà UBND tỉnh Bắc Ninh đã giao liên tục trong các năm từ 2018 đến đầu năm 2021 cho Công ty Mạnh Đức- (TNHH), một công ty tư nhân đã thể hiện nhiều điểm bất thường.
Cụ thể, năm 2018, lãnh đạo tỉnh Bắc Ninh đã ra quyết định cấp cho công ty này hơn 8,2 ha đất thực hiện Dự án Khu nhà ở và dịch vụ thương mại tổng hợp tại phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn để tạo vốn đối ứng cho Công ty Mạnh Đức thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (đoạn từ TL.295B đến QL.1A mới) và một số công trình khác.
Tháng 8/2020, lãnh đạo tỉnh này lại giao hơn 4.000 m2 tại phường Đồng Kỵ cho Công ty Mạnh Đức để xây dựng nâng cấp đường vành đai từ khu phố Tư đi khu phố Nghè.
Chưa đầy 4 tháng sau, ngày 9/12/2020, lãnh đạo UBND TP.Bắc Ninh lại ký quyết định cho Công ty Mạnh Đức thực hiện dự án đầu tư xây dựng cải tạo hồ Đại Đình và nâng cấp đường chợ Lã phường Tân Hồng, tổng mức đầu tư là 64,95 tỉ đồng, đổi lại công ty này được khai thác giá trị quyền sử dụng đất khu B thuộc dự án khu nhà ở phường Tân Hồng.
Trong việc quyết định giao cho Công ty Mạnh Đức 8,2 ha đất để tạo vốn đối ứng cho Công ty này triển khai Dự án cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (thực chất chỉ là con đường cũ, trải nhựa lại) và một số công trình khác, đã thể hiện một sai phạm phổ biến trong triển khai các dự án BT như KTNN kết luận: Giao đất không hề qua đấu giá cho một doanh nghiệp, không đúng quy định của Luật Đất đai.
Trong việc thực hiện dự án trên, theo các quyết định 120 và 121 của Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh về việc phê duyệt giá đất để tạo vốn đối ứng cho Công ty Mạnh Đức thì giá đất trong quyết định tính ra chỉ hơn 11 triệu đồng/m2. Nhưng ở thời điểm đó, giá đất khu vực này trên thực tế, dao động ở mức ít nhất khoảng 30 triệu đồng/m2.
Chiểu theo Nghị định 69/NĐ-CP của Chính phủ, những khu vực đất sạch đã được giải phóng mặt bằng thì phải đấu giá để tăng thu cho ngân sách nhà nước thì việc giao không qua đấu giá, đầu thầu như vậy đã không đúng quy định và có thể làm thất thoát đáng kể cho ngân sách.
Báo PLVN sẽ tiếp tục thông tin.
