Lễ cúng tất niên đã trở thành phong tục tập quán lâu đời của người Việt Nam được tiến hành vào chiều và tối ngày 29 hoặc 30 tháng Tết (tùy theo tháng Chạp âm lịch có 29 hay 30 ngày), trước lễ cúng giao thừa. Hiện nay, một vài gia đình đã thực hiện lễ cúng tất niên sớm trước một vài ngày để phù hợp với điều kiện đặc biệt của gia đình.
 |
| Bữa cơm tất niên đầm ấm ngày cuối năm. (Ảnh: Zing.vn) |
Theo chuyên gia Tuấn Anh, năm 2020 (Canh Tý) - vận khí là Bích Thượng thổ nên các gia đình chọn cúng tất niên vào ngày 29 hoặc 30 tháng Chạp tức ngày 23 - 24/1/2020.
Thực đơn mâm cỗ Tất niên thật ra không cần quá cầu kỳ, chủ yếu thể hiện được sự thành tâm, tấm lòng tôn kính, biết ơn của gia chủ đối với đất, trời, tổ tiên đã phù hộ gia đình suốt một năm vừa qua.
Ở miền Bắc, cúng Tất niên không thể thiếu mâm ngũ quả đại diện cho ngũ hành (Kim, Mộc, Thủy, Hoả, Thổ) và những ước nguyện năm mới tương ứng với từng loại quả. Bên cạnh đó mâm cơm trên ban thờ tổ tiên cũng có bánh chưng truyền thống, các món chay, mặn được chế biến trang nghiêm, xôi gấc, bánh kẹo và chè.
 |
Dưới đây là bài cúng tất niên chiều 30 Tết theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam - NXB Văn hoá Thông tin:
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
- Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
- Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần.
- Con kính lạy ngài Kim niên Đương cai Thái Tuế chí đức tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.
- Con kính lạy ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa tôn thần.
- Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ Thổ, Long mạch, Tài thần, Bản gia Táo quân, cùng tất cả các vị thần linh cai quản trong xứ này.
- Con kính lạy chư gia Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tiên linh nội ngoại họ ...
Hôm nay là ngày 30 tháng Chạp năm ...
Tín chủ (chúng) con là: ...
Ngụ tại...
Trước án kính cẩn thưa trình: Đông tàn sắp hết, năm kiệt tháng cùng, xuân tiết gần kề, minh niên sắp tới.
Chúng con cùng toàn thể gia quyến sắm sanh phẩm vật hương hoa, cơm canh thịnh soạn, sửa lễ tất niên, dâng cúng Thiên Địa tôn thần, phụng hiến Tổ tiên, truy niệm chư linh.
Theo như thường lệ tuế trừ cáo tế, cúi xin chư vị tôn thần, liệt vị gia tiên, bản xứ tiền hậu chư vị hương linh giáng lâm án toạ, phủ thuỳ chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ toàn gia lớn bé trẻ già bình an thịnh vượng, bách sự như ý, vạn sự tốt lành, luôn luôn mạnh khoẻ, gia đình hoà thuận.
Thành tâm bái thỉnh, cúi xin chư vị tôn thần và gia tiên nội ngoại chứng giám phù hộ độ trì.
Nam Mô A-di-đà Phật (3 lần, 3 lạy).
