Bất thường việc Bắc Ninh giao hàng trăm nghìn m2 đất không qua đấu giá cho Công ty Mạnh Đức?

Hàng trăm ngàn m2 đất “rơi vào tay” Mạnh Đức bằng cách nào?

Nhiều chuyên gia từng khẳng định, tại một số địa phương, dự án BT (xây dựng – chuyên giao) được xem là "mảnh đất màu mỡ” để nảy sinh tình trạng tiêu cực, tham nhũng. Thiếu công khai, minh bạch, cùng những lỗ hổng pháp lý, các dự án đổi đất lấy hạ tầng dễ dẫn đến “lợi ích nhóm” gây thất thoát tài sản Nhà nước.

Thời gian gần đây, hàng loạt dự án BT mà UBND tỉnh Bắc Ninh giao liên tục trong các năm từ 2018 đến đầu năm 2021 cho Công ty Mạnh Đức - (TNHH), một công ty tư nhân mới thành lập khiến dư luận hoài nghi có sự bất thường.

Cụ thể, năm 2018, tỉnh Bắc Ninh đã ra quyết định cấp cho công ty này hơn 8,2 ha đất thực hiện Dự án Khu nhà ở và dịch vụ thương mại tổng hợp tại phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh để tạo vốn đối ứng cho Công ty Mạnh Đức thực hiện Dự án cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (đoạn từ TL.295B đến QL.1A mới) và một số công trình khác.

Theo giới doanh nghiệp xây dựng trên Bắc Ninh, thời điểm đó, sự việc trên đã gây ngạc nhiên lớn. Bởi đây là một dự án BT quá hời với một doanh nghiệp chưa có tên tuổi. Dự án đường Lý Thái Tổ lúc đó không phải là một con đường mới mà đó là con đường cũ, dài hơn 1 km, chỉ trải thảm nhựa, lát lại vỉa hè, làm thêm dải phân cách... mà được phê duyệt tổng mức đầu tư trên 370 tỉ đồng để được đổi lại một diện tích đất khá lớn, vị trí đẹp ở Từ Sơn (tỉnh Bắc Ninh).

Ngày 17/8/2020, ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh đã giao hơn 4.000 m2 tại phường Đồng Kỵ cho Công ty Mạnh Đức để xây dựng nâng cấp đường vành đai từ khu phố Tư đi khu phố Nghè.

Chưa đầy 4 tháng sau, ngày 9/12/2020, bà Nguyễn Hương Giang, Chủ tịch UBND TP.Bắc Ninh lại ký quyết định chấp thuận cho Mạnh Đức thực hiện dự án đầu tư xây dựng cải tạo hồ Đại Đình và nâng cấp đường chợ Lã phường Tân Hồng. Tổng mức đầu tư là 64,95 tỉ đồng. Công ty Mạnh Đức được khai thác giá trị quyền sử dụng đất khu B thuộc dự án khu nhà ở phường Tân Hồng có diện tích khoảng 3,15 ha.

Đến đầu năm 2021, Công ty Mạnh Đức lại được tham gia vào dự án xây dựng và kinh doanh cơ sở hạ tầng khu công nghiệp Quế Võ III, phân khu 2 tại Bắc Ninh. Dự án này rộng 208 ha với tổng mức đầu tư gần 2.780 tỉ đồng, trong đó Mạnh Đức được lựa chọn là một nhà đầu tư cho dự án này.

Chỉ trong 4 năm, một doanh nghiệp mới thành lập, có ngành nghề kinh doanh ban đầu là bán buôn tre, nứa, gỗ cây và gỗ chế biến, sau mới bổ sung ngành nghề đầu tư, xây dựng được giao nhiều dự án lớn và “thâu tóm” được hàng trăm ngàn m2 đất ở vị trí đắc địa. 

2 quyết định cùng một ngày phê duyệt giá đất cho Công ty Mạnh Đức

Theo tìm hiểu của Phóng viên, một trong những dự án BT lớn mà Công ty Mạnh Đức triển khai là dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (đoạn từ TL.295B đến QL.1A mới) trung tâm thị xã Từ Sơn. 

Ngày 9/4/2021, UBND tỉnh Bắc Ninh đã công bố 2 Quyết định bao gồm: Quyết định 120 và Quyết định 121 liên quan tới phê duyệt giá đất cụ thể làm căn cứ tính tiền sử dụng đất dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu nhà ở và dịch vụ thương mại tổng hợp phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn tạo vốn đối ứng cho dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (đoạn từ TL.295B đến QL.1A mới) và trung tâm thị xã Từ Sơn (bao gồm đợt 2) theo hình thức Hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao (BT).

Quyết định 120 liên quan đến nội dung công bố phê duyệt giá đất cụ thể làm căn cứ tính tiền sử dụng đất dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu nhà ở và dịch vụ thương mại tổng hợp phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn tạo vốn đối ứng cho dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (đoạn từ TL.295B đến QL.1A mới) trung tâm thị xã Từ Sơn và đợt 2 theo hình thức Hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao (BT).

Theo Quyết định này, diện tích khu đất 82.018 m2 với vị trí khu đất theo bảng giá trị đất ven trục đường Nguyên Phi Ỷ Lan, phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn được xác định theo bảng giá đất là 168.923.978.000 đồng (bao gồm chi phí hạ tầng kỹ thuật và chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng).

Giá trị khu đất làm căn cứ tính tiền sử dụng đất dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu nhà ở và dịch vụ thương mại tổng hợp phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn tạo vốn đối ứng cho dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ trung tâm thị xã Từ Sơn theo hình thức Hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao (BT) là 221.160.074.000 đồng.

Cũng theo Quyết định, chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật chưa quy về hiện tại của dự án (58.673.937.667 đồng) tính trong phương án xác định giá đất là số tạm tính theo suất vốn đầu tư của Bộ Xây dựng. Sau khi đầu tư xong hạ tầng kỹ thuật của dự án, Công ty Mạnh Đức thực hiện quyết toán, nếu số quyết toán cao hơn 58.673.937.667 thì nhà đầu tư được cộng vào giá bán; nếu số quyết toán thấp hơn sẽ tính bổ sung tiền sử đụng đất vào ngân sách Nhà nước bằng số tiền chênh lệch giữa 68.673.937.667 đồng với số quyết toán.

Quyết định 121 liên quan tới nội dung phê duyệt giá đất cụ thể làm căn cứ tính tiền sử dụng đất dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu nhà ở tại phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn tạo vốn đối ứng cho dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (đoạn từ TL.295B đến QL.1A mới) trung tâm thị xã Từ Sơn (đợt 2) theo hình thức Hợp đồng Xây dựng – Chuyển giao (BT).

Trong điều 1 của Quyết định nêu rõ, diện tích của đất ở (6 lô) tương đương với 969 m2 căn cứ theo giá trị khu đất ở Bảng giá đất là 11.637.690.000 đồng (bao gồm chi phí đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật và chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng).

Giá trị khu đất làm căn cứ tính tiền sử dụng đất dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu nhà ở tại phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn tạo vốn đối ứng cho dự án đầu tư xây dựng cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ (đoạn từ TL.295B đến QL.1A mới) trung tâm thị xã Từ Sơn (đợt 2) theo hình thức Hợp đồng  xây dựng và chuyển giao là 14.668.536.000 đồng.

Như vậy, trong việc thực hiện dự án trên, theo các quyết định 120 và 121 của Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh về việc phê duyệt giá đất để tạo vốn đối ứng cho Công ty Mạnh Đức thì giá đất trong quyết định tính ra chỉ hơn 11 triệu đồng/m2. Nhưng ở thời điểm đó, giá đất khu vực này trên thực tế, dao động ở mức khoảng 30 triệu đồng/m2.

Theo một số công ty kinh doanh bất động sản tại thị xã Từ Sơn, Bắc Ninh, khu vực như đường Nguyên Phi Ỷ Lan và đường Lý Thánh Tông, phường Tân Hồng, thị xã Từ Sơn, mức giá đất được rao bán rơi vào 35 triệu - 40 triệu đồng/m2. Còn trên trang batdongsan.com.vn, mức giá mà khu đô thị do doanh nghiệp Mạnh Đức này triển khai còn được môi giới rao bán với giá lên tới 70 triệu đồng/m2.

Điều đáng quan tâm, hai quyết định của UBND tỉnh Bắc Ninh được ban hành ở ở thời điểm trước khoảng 2 tháng Quốc hội tán thành việc “khai tử” dự án BT sau những năm tháng hình thức đầu tư này gây nhiều thất thoát cho Nhà nước.

Nghị định 69 bị “phớt lờ”?

Trao đổi với Phóng viên Kinh tế Môi trường, Luật sư Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Công ty Luật TNHH CHD Law khẳng định, Nghị định 69/NĐ-CP của Chính phủ quy định khá rõ ràng viề việc những khu vực đất sạch đã được giải phóng mặt bằng thì phải đấu giá để tăng thu cho ngân sách Nhà nước. Việc giao đất không qua đấu giá, đầu thầu không những không đúng quy định mà có thể làm thất thoát đáng kể cho ngân sách.

Luật sư Hùng nói rằng, việc Bắc Ninh quyết định giao cho Công ty Mạnh Đức 8,2 ha đất để tạo vốn đối ứng cho công ty này triển khai Dự án cải tạo, nâng cấp đường Lý Thái Tổ không qua đấu giá khiến dư luận hoài nghi có sự bất thường. Bởi, đây cũng không phải dự án dạng cấp bách nên không cần phải chỉ định thầu. Nếu được tổ chức đấu thầu, đấu giá công khai thì có thể giúp giảm chi phí, tăng thu hàng trăm tỉ đồng cho ngân sách Nhà nước. Bởi giá đất trên thị trường khu đất này cao hơn rất nhiều so với giá đất mà tỉnh Bắc Ninh phê duyệt cho Công ty Mạnh Đức.

“Trong vấn đề hàng loạt khu đất được tỉnh Bắc Ninh giao cho Công ty Mạnh Đức, có sai phạm không hoặc sai phạm như thế nào thì cần các cơ quan chức năng vào cuộc xác minh đưa ra kết luận cụ thể. Giả sử có sai phạm thì sai phạm nằm ở đâu, gây thất thoát tài sản Nhà nước như thế nào. Nếu sai phạm nằm ở cơ quan Nhà nước thì cần phải cá nhân hóa và xem xét trách nhiệm người đứng đầu”, Luật sư Nguyễn Văn Hùng nói.

Giám đốc Công ty Luật TNHH CHD Law cũng cho rằng, các dự án BT mà Công ty Mạnh Đức được tỉnh Bắc Ninh giao đang có dư luận không tốt. Vì vậy, Luật sư Hùng cho rằng Thanh tra Chính phủ cần vào cuộc thanh kiểm tra và có câu trả lời rõ ràng cho dư luận.

Cùng quan điểm, Luật sư Nguyễn Huy An (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) nhấn mạnh, năm 2018, thời điểm các dự án BT, đổi đất lấy hạ tầng khá rầm rộ, khi đó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có chỉ đạo về việc này. 

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu nếu phát hiện sai phạm tại dự án BT phải hủy hợp đồng ngay. Cụ thể, trường hợp phát hiện có vi phạm nhưng chưa gây thất thoát tài sản nhà nước thì phải thực hiện điều chỉnh lại Hợp đồng BT; nếu phát hiện vi phạm như vi phạm pháp luật về ngân sách Nhà nước, xây dựng, quản lý đất đai, đấu thầu, đầu tư công, quản lý tài sản công và pháp luật liên quan khác... thì phải tự hủy hợp đồng dự án, thu hồi ngay tài sản Nhà nước, đồng thời xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân sai phạm theo đúng quy định của pháp luật.

“Tôi cho rằng, nếu cơ quan chức năng vào cuộc xác minh, phát hiện các dự án BT mà Bắc Ninh giao cho Công ty Mạnh Đức có sai phạm thì hoàn toàn có thể hủy hợp đồng, thu hồi lại các khu đất đó và xử lý các tập thể, cá nhân xảy ra sai phạm theo như đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ”, Luật sư Huy An nói.