Cháu nội vua Mèo dự kiến "đóng cửa" dinh thự họ Vương

Ông Vương Duy Bảo, cháu nội vua Mèo Vương Chí Thành cho biết, dự kiến ngày 15/6, ông sẽ "đóng cửa" khu dinh thự họ Vương ở Đồng Văn, Hà Giang. Lý do ông Bảo đưa ra là hai năm nay, chính quyền không đầu tư tu sửa khiến khu dinh thự xuống cấp và tỉnh Hà Giang chưa xây dựng được quy chế quản lý khu di tích.

"Tại cuộc họp với Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hà Giang ngày 21/5, tôi đã thông báo nếu tỉnh không xây dựng Quy chế quản lý khu di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia nhà họ Vương thì chúng tôi sẽ tự quản lý" - ông Bảo nói và giải thích thêm, để chuẩn bị cho việc tự quản lý thì con cháu họ Vương sẽ tạm đóng cửa khu di tích, không tiếp nhận khách tham quan. Khu dinh thự sẽ mở cửa trở lại khi chính quyền và con cháu họ Vương đạt được sự thống nhất về phân chia nguồn lợi từ thu phí tham quan.

Ngày 31/5, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hà Giang có văn bản gửi ông Vương Duy Bảo và Vương Quỳnh Sèo là đại diện hậu duệ họ Vương người H'Mông, đề nghị nghiên cứu, tham gia xây dựng Quy chế quản lý khu dinh thự.

Một góc dinh thự Vua Mèo ở xã Sà Phìn (Đồng Văn, Hà Giang). Ảnh: VT.

Với quy định về quản lý, sử dụng nguồn thu từ phí tham quan di tích, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hà Giang nêu rõ sẽ "mời đại diện con cháu họ Vương làm việc, bàn bạc cụ thể, thống nhất, sau đó trình cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định; sau khi được phê duyệt sẽ đưa vào Quy chế".

Ngày 5/6, ông Vương Duy Bảo hồi đáp Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Hà Giang, khẳng định đến 15/6, nếu Sở không hoàn thiện quy chế quản lý khu dinh thự họ Vương thì ông sẽ tự quản lý.

Cháu nội vua Mèo cho rằng, sau khi được cấp sổ đỏ khu dinh thự (tháng 5/2019) thì ông "có quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt vì những quyền này được pháp luật bảo vệ". Do vậy, ông Bảo đề nghị tỉnh Hà Giang mời đại diện họ Vương đến bàn thảo để thống nhất ba vấn đề: Trách nhiệm Nhà nước với dinh thự vì đây là di tích quốc gia; trách nhiệm dòng họ Vương cùng Nhà nước bảo vệ và phát huy giá trị khu di tích; phân chia quyền lợi (từ bán vé) giữa Nhà nước và họ Vương.

Ông Nguyễn Trung Ngọc, Phó chủ tịch huyện Đồng Văn (Hà Giang) cho biết, huyện đang tham mưu để tỉnh sớm hoàn thiện quy chế quản lý di tích nhà họ Vương. Tuy nhiên, việc này phải được làm thận trọng và chặt chẽ.

Theo ông Ngọc, phí tham quan di tích do HĐND tỉnh Hà Giang quyết định (20.000 đồng mỗi lượt tham quan). Tiền thu được dùng để tái đầu tư vào khu di tích, trả lương nhân viên, nộp vào ngân sách tỉnh. Huyện Đồng Văn cũng tuyển dụng 4 người là hậu duệ vua Mèo vào làm việc tại di tích. Thời gian qua, Hà Giang đã chi khoảng 8,5 tỷ đồng để trùng tu khu dinh thự.

Luật sư Trương Anh Tú (Đoàn luật sư Hà Nội) nhận định, việc cháu nội vua Mèo dự kiến "đóng cửa" toà dinh thự là không phù hợp với quy định pháp luật. Ông phân tích, với bất động sản không phải là di tích thì chủ sở hữu có quyền quyết định tuyệt đối. Nhưng dinh vua Mèo là di sản văn hoá do tư nhân sở hữu nên đồng thời bị ràng buộc bởi các quy định của Luật Di sản. Vì vậy, việc mở hay đóng cửa di tích này không hoàn toàn phụ thuộc vào ý chí chủ quan của người sở hữu là con cháu vua Mèo.

Tuy nhiên, luật sư Tú cho rằng việc nộp tất cả phí tham quan di tích vào ngân sách (sau khi đã trừ các chi phí khác) là chưa phù hợp. "Di sản này do chủ sở hữu và nhà nước phối hợp quản lý. Một phần nguồn lợi thu được cần được chia cho hậu duệ vua Mèo. Tuy nhiên, con cháu vua Mèo phải biết rằng những lần tu sửa di tích trước đây do Nhà nước chi tiền. Vì vậy, các bên đều cần có thiện chí mới giải quyết hài hoà được câu chuyện này", ông Tú nói.

Giáo sư Đặng Hùng Võ cũng khẳng định, các công trình được công nhận di sản, dù thuộc sở hữu tư nhân nhưng sẽ do nhà nước quản lý chứ không phải chủ sở hữu toàn quyền quyết định. Nguồn lợi khai thác được từ di sản phải dựa trên nguyên tắc chia sẻ vì lợi ích cộng đồng. "Phí tham quan dinh họ Vương phải được phân chia cho con cháu vua Mèo. Nhưng số tiền này đồng thời phải được dùng để tu sửa di tích, trả lương nhân viên và các chi phí khác", ông Võ phân tích.