Có thể chúng ta thường không mấy để tâm tới nhưng bất kỳ hoạt động nào trong cuộc sống hằng ngày của nhân loại cũng đều thải ra khí carbon, bao gồm việc hít thở, sản xuất nông nghiệp - công nghiệp, hoạt động giao thông vận tải, khai thác nhiên liệu, khoáng sản... Kể từ khi những vấn đề về khí thải, về môi trường bắt đầu được quan tâm, khái niệm dấu chân carbon đã ra đời và thường xuyên được nhắc tới.
Dấu chân carbon là gì?
Carbon dioxit - CO2 (hay còn gọi là carbon oxit), là một hợp chất cấu tạo từ nguyên tử carbon và oxy. Trong khí quyển, nó tồn tại dưới dạng khí. Trong đất, nó tồn tại dưới dạng đá. Thông thường, người ta vẫn gọi carbon dioxit ngắn gọn là carbon. Tuy không màu, không mùi, không vị nhưng khí carbon lại là nguyên nhân chính gây ra một loạt các hiện tượng gây ảnh hưởng tới môi trường sống của nhân loại như khí nhà kính, hiện tượng nóng lên của Trái đất, biến đổi khí hậu và thiên tài.
Khí carbon có thể tồn tại trong khí quyển từ 300 đến lâu nhất là 1.000 năm mới có thể phân hủy. Vì thế, thuật ngữ "dấu chân carbon" đã ra đời. Thuật ngữ này nhằm ám chỉ tác động lâu dài của khí carbon đối với Trái đất tại mỗi nơi mà nó thải ra không khí, giống như một dấu vết khó có thể xóa mờ.
Có rất nhiều định nghĩa về chân đế carbon. Tuy nhiên, định nghĩa chính thức được hiểu với ý nghĩa sâu rộng hơn chính là tổng lượng khí nhà kính, bao gồm khí carbon dioxit CO2 và metan CH4 được thải ra từ các hoạt động của nhân loại. Điều đó có nghĩa là bất kỳ sinh vật nào trên Trái đất này, bao gồm cả con người, động vật và thực vật. Tuy nhiên, các hoạt động của con người mới lại đóng chân carbon nhiều nhất trên hành động này.
Những cách để giảm dấu chân carbon mà con người nên hướng tới
Khi đã hiểu được ý nghĩa chân carbon và tầm quan trọng của việc phải cắt giảm chân carbon, chúng ta có nhiều cách để hạn chế chế độ lượng khí khí nhà kính thải ra môi trường.
Trong tất cả các hoạt động của con người, việc đốt nhiên liệu hóa thạch để sản xuất điện, nhiệt và phục vụ hoạt động giao thông vận tải là lĩnh vực gây ra dấu chân carbon nhiều nhất. Vì tiếp tục khai thác nhiên liệu hóa thạch, hãy chuyển đổi sang các nguồn năng lượng tái tạo như mặt trời, gió, đất, nước hay hạt nhân để sản xuất điện.
Với tốc độ khai thác nhanh chóng, nguồn nhiên liệu thạch anh đã tồn tại hàng ngày và phải mất nhiều triệu năm mới hình thành được. Để hạn chế việc khai thác nhiên liệu hóa thạch sử dụng cho giao thông vận tải, sử dụng xe điện, xe đạp hay phương tiện giao thông công cộng luôn là những phương án ưu tiên hàng đầu. Không chỉ giúp tiết kiệm nhiên liệu hóa thạch mà những phương án này còn giúp hạn chế chế độ khí thải nhà kính từ khói xe, khói tàu, máy bay...
Theo các nghiên cứu, thực phẩm chiếm khoảng 30% lượng khí nhà kính toàn cầu. Trong đó, hoạt động chăn nuôi gia súc, gia cầm tác động rất lớn tới môi trường, đặc biệt là với hai loài động vật bò và cừu. Chúng có thể phát thải ra chân carbon nhiều hơn so với các loài gia cầm. Đó là lý do ngày nay có nhiều nhà bảo vệ môi trường kêu gọi ăn chay hoặc hạn chế ăn thịt đỏ như một cách bảo vệ môi trường, giảm khí nhà kính.
Ngoài ra, tiết kiệm nguồn tài nguyên đất, nước hay điện còn là một cách thiết thực nhất để làm giảm dấu chân carbon. Không phải ngẫu nhiên mà mỗi năm thế giới đều tổ chức "ngày tắt đèn" để mỗi công dân toàn cầu có ý tưởng tiết kiệm điện. Mỗi người trong số hơn 8 tỷ người góp phần tắt một bóng điện khi không cần thiết, tiết kiệm một muỗng nước lãng phí... cũng tạo nên thói quen tốt và lâu dài cho thế hệ mai sau.
Một trong những cách giúp giảm thiểu tối đa dấu chân carbon mang tính chất bền vững chính là tái sử dụng, tái chế và tạo ra nên vòng kinh tế tuần hoàn. Vì vậy, hãy dùng một chiếc cốc nhựa, cốc giấy khi mua cafe, nếu có thể hãy mang theo lọ thủy tinh tái sử dụng. Hay ngừng mua quần áo mang xu hướng "thời trang nhanh", thay vào đó là những chất liệu thân thiện với môi trường hơn, kiểu dáng đơn giản, trang nhã nhưng lâu hết mốt hơn...
Những cách làm này tuy chỉ là những thay đổi nhỏ nhưng lại có thể "góp gió thành bão" và đem lại những lợi ích lâu dài, bền vững trong tương lai.
