Lâu rồi mới được trở về với bà con người Mạ, Xtiêng phía thượng nguồn sông Ðồng Nai, miền đất "gian lao mà anh dũng" Ðồng Nai Thượng, huyện Cát Tiên, Lâm Ðồng. Gió thượng nguồn lồng lộng, mang theo hương điều quấn quyện trong từng nếp áo, vương vấn từ buôn Ðạ Cọ, Bù Sa, Bê Ðê, Bi Nao đến Bù Gia Rá. Xã Năm xưa, nay mang dáng hình một Ðồng Nai Thượng đổi thay đến ngỡ ngàng. "Xã Năm khác xưa nhiều rồi. Ðường nhựa đã lên xã, bà con mình không còn sợ mùa mưa nữa. Giờ đây, miền đất anh hùng được kể tiếp câu chuyện phát triển bền vững xã nông thôn mới, nâng cao đời sống nhân dân", Dũng sĩ diệt Mỹ Ðiểu Thị Lôi, đảng viên 40 năm tuổi Ðảng, Ðại biểu Quốc hội khóa VI, nói với vẻ đầy tự hào về miền đất quê hương.
 |
| Diện mạo mới ở những thôn, buôn dưới chân dãy Bidoup, huyện Lạc Dương (Lâm Đồng). |
Xã Năm, trước đây khi nhắc đến khiến nhiều người không khỏi giật mình về cái nghèo, cơ cực cả về kinh tế lẫn đường đi. Trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước miền đất này là vùng căn cứ quan trọng thuộc Chiến khu D. Nhấp ngụm nước suối Ðạ Ròong mát lành, bà Năm Lôi kể: Cuối những năm 1960 thế kỷ trước, vùng này chỉ vỏn vẹn mấy nóc nhà dài, nhưng đồng bào Mạ, Xtiêng một lòng theo cách mạng, cầm súng chiến đấu bảo vệ buôn làng, bảo đảm an toàn cho cán bộ khu ủy. "Giờ Ðồng Nai Thượng không còn là "xứ cô đơn" nữa. Ðiện, đường, trường, trạm đầy đủ cả, đời sống người dân đã khá giả lên nhiều. Ðảng, Nhà nước đã lo toàn vẹn cho dân", bà Năm Lôi nói.
Quả thật, những ai lâu không tìm về sẽ rất khó nhận ra vùng "ốc đảo" khốn khó của những ngày xưa. "Bây giờ, đi một vòng quanh các buôn làng mới thấy được sự quan tâm của Ðảng và Nhà nước đối với vùng đất này, mới hiểu được sự chung sức, đồng lòng của nhân dân trong xây dựng nông thôn mới", Phó Chủ tịch UBND xã Ðồng Nai Thượng Ðiểu Thị Prợt nói. Qua hơn 10 năm xây dựng nông thôn mới thấm mặn mồ hôi, giờ là lúc người Mạ, Xtiêng được hưởng những "quả ngọt" đầu mùa. Bên những triền núi, nơi có dòng nước mát từ suối Ðạ Ròong, Ðạ Tơi chảy về, mầu xanh cây trái, lúa nước đã thay cho mầu cỏ dại; thu nhập bình quân đầu người đã đạt 41 triệu đồng/năm, hộ nghèo giảm còn 3,1%, đó là những con số như mơ.
Xuôi dòng Ðồng Nai cuộn đỏ mầu đất ba-dan, ngược phía cao nguyên B’Lao, hương chè và mùi hương cây trái dìu dịu trên đường về xã anh hùng Lộc Bắc, huyện Bảo Lâm, Lâm Ðồng. Trong nhà Dài truyền thống người Mạ, già làng K’Diệp kể: "Mình đi làm cách mạng từ năm 1963 cùng với nhiều anh em trong các buôn làng. Chuyện chiến đấu bảo vệ quê hương nhiều lắm, kể không hết đâu. Giờ nói chuyện đổi mới thôi…". Trong mạch nguồn câu chuyện, già K’Diệp bảo, cách nay chừng 10 năm, xã Lộc Bắc còn nhiều khó khăn, cuộc sống người dân chủ yếu nhờ lộc rừng, giờ thì tốt hơn rồi và nghe nói năm nay xã quyết tâm cán đích nông thôn mới.
Rảo bước trên những cung đường trải bê-tông, có gắn tên theo số, mới thấy sự đổi thay trên những buôn làng dưới chân dãy Ðăng PòtCàl. Chủ tịch UBND xã Lộc Bắc K’Tư cho biết, xã vùng sâu, vùng xa này phần lớn là người dân tộc bản địa Mạ, Cơ Ho sinh sống. Ðược diện mạo như hôm nay là nhờ sự quan tâm của các cấp, các ngành và sự quyết tâm, đồng thuận của xã cùng người dân. Hiện xã đạt 17 tiêu chí nông thôn mới, thu nhập bình quân đầu người 39 triệu đồng/năm, gấp hơn ba lần so 5 năm trước. "Xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới trong năm 2020 và đến năm 2025, thu nhập bình quân đạt 45 triệu đồng/năm. Biết là khó, nhưng với truyền thống xã anh hùng, cùng với sự chung sức, đồng lòng, mình tin sẽ làm được", Chủ tịch UBND xã Lộc Bắc bày tỏ.
Xưa, buôn làng đói cơm thiếu áo, nhưng người dân vẫn cùng thức trắng, lo cho bộ đội từng hạt muối, bát cơm và bất khuất đứng lên chống giặc ngoại xâm. Ðó là chuyện mà các già làng Nam Tây Nguyên vẫn tự hào kể lại cho con cháu nghe. Giờ đây, khi buôn làng bập bùng ánh lửa, họ còn kể thêm những chuyện làm ăn phát triển kinh tế, xây dựng buôn làng văn minh, cho con em học hành đỗ đạt…
Thời kháng chiến, tất cả người dân ở các buôn làng Ðồng Mang, Ðạ Tro, Ðưng K’Si, KLong KLăn ở vùng căn cứ địa này đều nhất tề theo cách mạng, tham gia kháng chiến. Con gái, con trai biết cầm con dao là biết vót chông; lớn hơn thì cầm súng vào du kích hoặc vào bộ đội; người già thì lên nương trồng tỉa để lấy lương thực nuôi quân. "Ồ, chuyện xưa nhiều lắm, không kể hết. Giờ khác rồi, mình đang sống trên xã nông thôn mới mà…", già làng Ha Brai cười mãn nguyện. Theo Bí thư Ðảng ủy xã Kơ Ðơng Ha Quyên, dân số Ðạ Chais (Lạc Dương, Lâm Ðồng) khoảng hai nghìn người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 83%. Hiện cơ sở giáo dục, y tế trên địa bàn đều đạt chuẩn quốc gia, thu nhập bình quân đầu người đạt 41 triệu đồng/năm. Và điều quan trọng, Ðạ Chais giờ không còn là "ngõ cụt", với quốc lộ 27C ngang qua đã tạo cho vùng đất anh hùng này thế phát triển mới.
Lâm Ðồng có 43 dân tộc, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm khoảng 24%. Trên dải đất từ Ðồng Nai Thượng đến cao nguyên Langbiang, có 14 xã được phong tặng Anh hùng Lực lượng vũ trang và nhiều "địa chỉ đỏ". Chiến tranh đã lùi vào ký ức, lịch sử đã khắc ghi. Trên những vùng căn cứ xưa, Ðảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Lâm Ðồng đang tiếp nối mạch nguồn cách mạng, cùng nhau xây dựng đời sống ấm no, hạnh phúc.
5 năm qua, tổng nguồn vốn đầu tư vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng đặc biệt khó khăn tại Lâm Ðồng đạt hơn 3.700 tỉ đồng, thu hút 115 dự án đầu tư với tổng nguồn vốn đăng ký 5.800 tỉ đồng; cơ sở hạ tầng thiết yếu được đầu tư khá đồng bộ. Toàn tỉnh có 104 trong số 111 xã đạt chuẩn nông thôn mới, GRDP bình quân đầu người đạt 71 triệu đồng/năm; tỉ lệ hộ nghèo giảm còn 1,35%, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn khoảng 4,8%. "Dưới sự lãnh đạo của Ðảng, sự quan tâm giúp đỡ, hỗ trợ của các cấp từ T.Ư đến địa phương; nhân dân các dân tộc trong tỉnh đã phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, quyết tâm xây dựng quê hương Lâm Ðồng ngày càng giàu đẹp", Phó Bí thư Tỉnh ủy Lâm Ðồng Trần Văn Hiệp bày tỏ.
