Chỉ còn 3% hệ sinh thái không bị tàn phá trên thế giới
Hệ sinh thái trên Trái Đất - nền tảng của sự sống, đang bị suy thoái trầm trọng. Trên khắp thế giới, con người sử dụng quá mức và lạm dụng các hệ sinh thái quan trọng, từ rừng nhiệt đới cho tới các rạn san hô, đồng cỏ, thảo nguyên... khiến cho cuộc sống tự nhiên của các loài bị đe dọa, đồng thời gây hại đến các lợi ích của con người qua việc làm cạn kiệt dòng tài nguyên mà chúng ta sống phụ thuộc….
Trong một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Frontiers in Forest and Global Change (không bao gồm Nam Cực), các nhà khoa học nhận định, chỉ còn 3% diện tích đất trên thế giới vẫn còn nguyên vẹn về mặt sinh thái, với các quần thể động vật nguyên thủy khỏe mạnh và môi trường sống chưa bị xáo trộn.
Thế giới đang trong cuộc khủng hoảng đa dạng sinh học, nhiều quần thể động vật hoang dã, từ sư tử đến côn trùng, đang lao dốc về số lượng cá thể, chủ yếu do mất môi trường sống. Một số nhà khoa học cho rằng đợt tuyệt chủng hàng loạt lần thứ 6 trên Trái Đất đang bắt đầu và sẽ kéo theo những hậu quả nghiêm trọng đối với thực phẩm, nước sạch và không khí.
Báo cáo của Liên Hợp Quốc về việc thực hiện Mục tiêu Đa dạng sinh học Aichi cũng cho thấy, hiện nay các khu vực hoang dã và đất ngập nước tiếp tục biến mất và các hệ sinh thái nước ngọt vẫn bị đe dọa nghiêm trọng. Khoảng 260.000 tấn hạt nhựa đã tích tụ trong các đại dương gây ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái biển. Hơn 60% rạn san hô trên thế giới đang bị đe dọa, đặc biệt là do các hoạt động đánh bắt quá mức và phá hoại.
Tại châu Âu, 80% môi trường sống tự nhiên đang trong tình trạng nguy cấp khi số lượng các loài động vật quan trọng tiếp tục suy giảm bất chấp các nỗ lực bảo tồn. Theo ông Virginijus Sinkevicius, Ủy viên EU về Môi trường, Đại dương và nghề cá thông tin, “Điều này cho thấy rất rõ ràng rằng loài người đang đánh mất hệ thống hỗ trợ sự sống quan trọng. Chúng ta cần khẩn trương thực hiện các cam kết trong chiến lược đa dạng hóa các loài sinh vật của EU để đảo ngược sự suy giảm này."
Phục hồi thiên nhiên là nhiệm vụ cấp thiết ngay lúc này
Sự suy thoái của các hệ sinh thái đã khiến nhiều quốc gia rơi vào thảm cảnh và trả giá rất đắt như nạn thiếu nước ở Punjab (Ấn Độ); xói mòn đất ở Tuva (Nga); kiệt quệ nguồn cá ở biển Đen; hàng nghìn người chết và hàng triệu người mất nhà cửa do lũ lụt ở sông Dương Tử (Trung Quốc)...
Trước thực trạng đó, Liên Hợp Quốc đã kêu gọi các nước hưởng ứng “Thập kỷ phục hồi hệ sinh thái" (2021-2030) để chống lại cuộc khủng hoảng khí hậu, ngăn chặn đại dịch và tăng cường an ninh lương thực, cung cấp nước... Đây cũng là cách mà con người đang tự bảo vệ mình khỏi những thảm họa trong tương lai.
Theo đó, Thập kỷ này được khởi động thông qua sự kiện Ngày Môi trường Thế giới năm 2021 và Pakistan sẽ là nước chủ nhà hưởng ứng các hoạt động năm 2021. Đây là sự kiện quan trọng của Liên Hợp Quốc nhằm thúc đẩy nhận thức và hành động về môi trường trên toàn thế giới; đồng thời, đánh dấu sự khởi động chính thức của Thập kỷ Liên Hợp Quốc về phục hồi hệ sinh thái.
Với chủ đề “Ecosystem Restoration - Phục hồi Hệ sinh thái” nhằm kêu gọi bảo vệ và hồi sinh các hệ sinh thái trên toàn thế giới, vì lợi ích của con người và thiên nhiên. Đồng thời, ngăn chặn sự suy thoái của các hệ sinh thái và khôi phục chúng để đạt được các mục tiêu toàn cầu. Chỉ với các hệ sinh thái lành mạnh mới có thể nâng cao sinh kế của người dân, chống lại biến đổi khí hậu và ngăn chặn sự sụp đổ của đa dạng sinh học.
Tất cả các hệ sinh thái có thể được phục hồi, bao gồm rừng, đất nông nghiệp, thành phố, đất ngập nước và đại dương. Các sáng kiến phục hồi có thể được đưa ra bởi hầu hết mọi người, từ các chính phủ và các cơ quan phát triển đến các doanh nghiệp, cộng đồng và cá nhân. Phục hồi các hệ sinh thái lớn còn nhằm bảo vệ, cải thiện sinh kế của những người sống phụ thuộc vào chúng, hạn chế bệnh tật và giảm rủi ro thiên tai.
Để hưởng ứng cũng như thể hiện vai trò đứng đầu của nước chủ nhà, Pakistan đã thành lập Quỹ Phục hồi Hệ sinh thái để hỗ trợ các giải pháp dựa vào thiên nhiên ứng phó với biến đổi khí hậu và tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi sang các sáng kiến có mục tiêu sinh thái, chống chịu với môi trường bao gồm trồng rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.
“Năm 2020 thế giới phải đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng, bao gồm cả đại dịch toàn cầu và các cuộc khủng hoảng liên tục về khí hậu, thiên nhiên và ô nhiễm. Năm 2021, chúng ta phải thực hiện các bước để chuyển từ khủng hoảng sang hồi phục, trong đó việc phục hồi thiên nhiên là cấp thiết đối với sự tồn tại của hành tinh và loài người”, ông Erik Solheim - Giám đốc điều hành UNEP chia sẻ.
Ông cũng cho biết, Pakistan đã thể hiện vai trò lãnh đạo trong nỗ lực khôi phục rừng của đất nước, đồng thời cam kết tổ chức Ngày Môi trường Thế giới 2021 và dẫn đầu tất cả các quốc gia khôi phục hệ sinh thái bị tổn hại thông qua Thập kỷ Liên Hợp Quốc về phục hồi hệ sinh thái.
