Cụ thể, 2 dự án thủy điện Thái Niên và Bảo Hà ở tỉnh Lào Cai do Công ty CP Tư vấn xây dựng điện 1 lập tháng 12/2022. 2 dự án thủy điện này cùng một bậc thang thủy điện trên sông Hồng.
Dự án thủy điện Thái Niên được đề xuất xây dựng tại xã Thái Niên, huyện Bảo Thắng, trong khi đó dự án thủy điện Bảo Hà được đề xuất xây dựng tại xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên.
Dự án thủy điện Thái Niên có quy mô công suất 75MW với 4 tổ máy, mực nước dâng bình thường 74m. Dự án thủy điện Bảo Hà có quy mô công suất 75MW với 4 tổ máy, mực nước dâng bình thường 63m.
Nhiều vấn đề cần làm rõ
Bộ Xây dựng cho rằng, hồ sơ của hai dự án thủy điện này cần hoàn thiện nhiều nội dung để có cơ sở đánh giá và xem xét việc bổ sung quy hoạch thủy điện.
Theo Bộ Xây dựng, cần có đánh giá tổng thể bậc thang của các công trình thủy điện có liên quan 2 dự án nhằm đảm bảo đồng bộ, hiệu quả trong phát triển các dự án thủy điện theo quy định. Đồng thời, cần bổ sung đánh giá sơ bộ về an toàn hồ, đập và an toàn các công trình liên quan nhằm đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật, đảm bảo an sinh cho người dân hạ du của dự án.
Về thiết kế sơ bộ của 2 dự án thủy điện kể trên có các bản vẽ: Tổng mặt bằng; vị trí công trình; sơ đồ bậc thang thủy điện trên sông Hồng; mặt bằng hồ chứa; mặt bằng tổng thể; mặt bằng đập chính và đập phụ…
Để đảm bảo tính đồng bộ, Bộ Xây dựng lưu ý, cần bổ sung các bản vẽ thiết kế phương án đấu nối của dự án vào lưới điện khu vực (trạm biến áp, hệ thống cột điện lưới đấu nối), nhà quản lý vận hành, hệ thống công trình phụ trợ…
Bên cạnh đó, những nội dung đề xuất tại hồ sơ bổ sung quy hoạch đối với các hạng mục công trình: Hệ thống đập thủy điện, âu tàu, nhà máy thủy điện… cần được nghiên cứu, thiết kế căn cứ vào các số liệu điều tra, khảo sát địa chất công trình, khảo sát địa chất thủy văn đáp ứng đủ cơ sở để đề ra các giải pháp đảm bảo an toàn công trình hồ, đập. Phương án thiết kế hồ, đập thủy điện cần được các cơ quan, đơn vị liên quan của dự án chấp thuận theo quy định.
Về phương án đấu nối dự án vào lưới điện khu vực cần có ý kiến của cơ quan nhà nước có thẩm quyền để làm cơ sở triển khai dự án.
Cả 2 dự án đều có quy mô công suất 75 MW, cần được xem xét căn cứ vào yêu cầu kỹ thuật của hệ thống điện khu vực dự án, đảm bảo cân đối cơ cấu nguồn điện trong tổng thể phát triển ngành điện. Bộ Công Thương là cơ quan chịu trách nhiệm rà soát hồ sơ bổ sung quy hoạch của dự án nhằm đảm bảo tính pháp lý, đúng mục tiêu, sự phù hợp và yêu cầu về cơ cấu nguồn điện trong Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia được phê duyệt.
Bộ Xây dựng cũng lưu ý, việc sử dụng đất của dự án cũng cần tuân thủ quy định của luật Đất đai, đảm bảo về bảo vệ, phát triển rừng. Đồng thời, hồ sơ bổ sung quy hoạch dự án thủy điện Thái Niên và Bảo Hà cần được rà soát, cập nhật nội dung đánh giá tác động đến môi trường, tích trữ, điều tiết nguồn nước tưới tiêu cho khu vực hạ lưu sông Hồng.
Quan điểm của các bộ, ngành
Trước đó, tỉnh Lào Cai có đề xuất Chính phủ xem xét cho chủ trương nghiên cứu tiềm năng thủy điện trên sông Hồng thuộc địa phận tỉnh Lào Cai với mục tiêu đảm bảo kết hợp khai thác thủy điện với giao thông đường thủy trên sông Hồng.
Địa phương đề xuất nghiên cứu 2 dự án thủy điện trên sông Hồng, gồm dự án thủy điện Thái Niên và dự án thủy điện Bảo Hà thuộc địa bàn các huyện Bảo Thắng, Bảo Yên và Văn Bàn.
Tháng 9/2022, trả lời vấn đề này, Bộ Công Thương cho rằng: Nhằm khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên nước, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội chung của cả nước, việc khai thác tiềm năng thủy điện cột nước thấp trên các sông, trong đó có sông Hồng và các dự án thủy điện có nhiệm vụ đa mục tiêu (đảm bảo quốc phòng - an ninh, lợi ích tổng hợp về năng lượng, giao thông, thủy lợi, thủy sản...) đang được Bộ Công Thương và các cơ quan liên quan, quan tâm xem xét, đánh giá.
Bộ Công Thương ủng hộ việc xã hội hóa, mở rộng đối tượng được tham gia nghiên cứu và phát triển các dự án thủy điện, kể cả các dự án thủy điện bậc thang và dự án có nhiệm vụ đa mục tiêu.
Trong quá trình thẩm định quy hoạch các dự án thủy điện, Bộ Công Thương đã lấy ý kiến các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Giao thông vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao.
Các nội dung quan tâm chính ở dự án là phạm vi ảnh hưởng tương đối lớn đến đất đai, môi trường và xã hội; việc khảo sát, thống kê về đất đai, dân cư, môi trường, các công trình hạ tầng còn sơ bộ (chủ yếu dựa trên các tài liệu hiện có và cần tiếp tục nghiên cứu).
Liên quan đến vấn đề trên, PV Tạp chí Điện tử Kinh tế Môi trường đã có những cuộc trao đổi với các chuyên gia trong lĩnh vực môi trường, thủy điện và cơ quan chức năng. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc.
PV
