 |
| GS, TS Nguyễn Gia Bình, nguyên Trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai. |
Nguy cơ sốc nhiệt trong môi trường bị đóng kín
Hôm 6/8, trường hợp bé trai L.H.L (6 tuổi) nghi tử vong khi bị bỏ quên khoảng 9 giờ đồng hồ trên xe đưa đón học sinh của trường quốc tế Gateway (Hà Nội) gây sự phẫn nộ trong dư luận. Các bác sĩ Bệnh viện E xác định bé trai tử vong trước khi được đưa vào viện.
Chia sẻ về vụ việc ngày, GS, TS Nguyễn Gia Bình cho rằng, trong môi trường đóng kín như ô tô sẽ dẫn tới thiếu ô xy và tăng CO2. Khi CO2 tăng dần mà không có thông gió thì nguy cơ thiếu ô xy rất cao, làm ảnh hưởng tới chuyển hóa của cơ thể. Tuy nhiên, GS Bình cho hay: "Với thể tích xe lớn như thế thì khả năng thiếu ô xy không cao nên đây không phải là nguyên nhân chính dẫn tới việc tử vong của cháu bé”.
Theo GS Bình, nguy cơ lớn nhất dẫn tới việc tử vong của cháu bé là do bị sốc nhiệt. Trong môi trường bị đóng kín, nhiệt độ trong xe ô tô tăng cao, sự tích lũy nhiệt trong ô tô rất lớn và rất nhanh, vì vật liệu của xe bằng sắt, các dụng cụ bằng ghế da màu đen. Dù xe có được dán kính cách nhiệt nhưng vẫn hấp thụ nhiệt, đặc biệt với tình trạng thời tiết nắng nóng như ngày hôm qua.
GS Bình cho biết, các tế bào trong cơ thể cần có môi trường nhiệt độ nhất định, duy trì khoảng 37 độ C. Nếu nhiệt độ giảm dưới 35 độ C hoặc hơn 39 độ C sẽ ảnh hưởng tới chuyển hóa của các tế bào. Khi nhiệt độ tăng, cơ thể đào thải nhiệt bằng cách bay hơi nước qua mồ hôi hoặc qua đường thở, hơi nước bay đi sẽ mang theo một lượng nhiệt làm giảm nhiệt độ toàn thân, ngược lại khi bị hạ thân nhiệt cơ thể sẽ co mạch ngoại vị , run... để giữ lại nhiệt cho cơ thể.
"Sốc nhiệt là khi nhiệt độ cơ thể tăng cao trên 39-40 độ. Lúc này cơ chế điều hòa nhiệt không còn tác dụng, cơ thể sẽ mệt, mất nước, cô đặc máu, sốc, rối loạn đông máu dẫn đến rối loạn chuyển hóa trong tế bào ở tất cả các cơ quan, đặc biệt là tổn thương ở não, tim, cơ, thận", GS Bình nói.
Mặt khác, trong trường hợp này, cháu bé ở trong xe một mình có thể gặp hoảng loạn về mặt tâm lý. Khi đó, việc tiêu thụ năng lượng của cháu bé còn nhiều hơn. Nguyên nhân khác nữa tôi cũng muốn đặt ra là cháu bé đã ăn sáng chưa? Nếu cháu bé chưa ăn sáng có thể sẽ bị đói lả đi, hạ đường huyết dẫn tới tử vong.
Vì thế, trong số các nguyên nhân được đặt ra, GS Nguyễn Gia Bình cho rằng, nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho cháu bé chính là do sốc nhiệt.
Nhiều sai lầm dẫn tới sốc nhiệt
GS Bình cho biết, tình trạng bị sốc nhiệt khi làm việc dưới thời tiết nắng nóng hoặc trong môi trường bị đóng kín không hiếm. Trong trường hợp như thế, dân gian hay gọi là cảm nắng.
Khi bị cảm nắng, sốc nhiệt, mọi bộ phận trên cơ thể đều bị ảnh hưởng. Thí dụ khi nóng nắng bị mất nước thì mạch máu bị cô đặc lại và không đủ dòng chảy lưu thông, mang ô xy đến mọi nơi. Khi thể tích tuần hoàn trong lòng mạch không đủ tưới máu dẫn tới mọi cơ quan trong cơ thể đều bị ảnh hưởng. “Khi máu đông đặc, chậm cung cấp ô xy, gluco cho cơ thể làm các tế bào bị ốm. Lúc này, cơ thể giải phóng các chất toan chuyển hóa gây tăng cali máu, làm ngừng tim; giảm thể tích khối lượng tuần hoàn sẽ làm bệnh nhân mất máu và chết. Đặc biệt, não tiêu thụ năng lượng nhiều và không dự trữ nên khi não bị tổn thương rất khó hồi phục”, GS Bình phân tích.
Trong thời tiết nắng nóng, những người làm việc dưới ánh nắng mặt trời (nông dân, công nhân trên các công trường xây dựng, hầm lò, giao thông, hoặc tập luyện dưới trời nắng nóng như vận động viên, các lực lượng vũ trang...) dễ gặp tình trạng sốc nhiệt hơn.
GS Bình khuyến cáo, đối với mọi người khi làm việc ở môi trường ngoài trời nắng nóng, hoặc trong không gian chật hẹp, nhiệt độ tăng cao thì khi có dấu hiệu mệt cần phải ngừng làm việc ngay lập tức. Dấu hiệu nhận biết bệnh lý là thấy đỏ da, sờ người nóng, chóng mặt, lẫn lộn, chuột rút, hôn mê... nếu không được sơ cấp cứu kịp thời có thể sẽ bị tử vong.
GS Bình cũng chỉ ra sai lầm của một số gia đình hiện nay là khi bật điều hòa trong phòng ngủ kín, không có thông gió là một sai lầm. Khi đó, thể tích CO2 trong phòng sẽ tăng lên, ô-xy giảm đi dẫn tới ảnh hưởng giấc ngủ, gây mệt mỏi vào sáng sớm. Nhiều gia đình đi ô tô chặng đường dài cũng không chú ý lấy khí trời để thông khí. Vì thế, nếu các gia đình lưu thông bằng ô-tô nên khoảng một giờ đồng hồ phải mở cửa kính để thay đổi không khí trong xe.
"Khi đỗ xe ô tô, nên đậu xe dưới bóng mát. Đặc biệt, các bậc phụ huynh không nên để con trong ô tô trong thời gian dù ngắn để tranh thủ mua đồ vì thực tế, ngồi trong ô tô có điều hòa làm mát không khí trong xe, nhưng ô xy trong xe sẽ giảm dần do đóng kín cửa, không tốt cho sức khỏe", GS Bình cho hay.
Để sơ cứu người bị sốc nhiệt tại chỗ, cần phải cởi bỏ quần áo, quạt mát, đắp khăn ướt (nếu có nước lạnh càng tốt), cho nạn nhân uống nhiều nước. Trong một số trường hợp, các bác sĩ sẽ truyền dịch lạnh để cấp cứu, tuy nhiên hiệu quả sẽ rất hạn chế nếu đã có tổn thương não. Vì vậy cần hết sức chú ý khi hoạt động dưới trời nắng nóng , uống đủ nước và sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường để xử trí kịp thời.
